Kuzeybatı Nijerya'da güvenlik sorunları uzun süredir devam ederken, son dönemde uluslararası boyut kazanan operasyonlar dikkat çekiyor. Özellikle terör örgütleriyle mücadele kapsamında yapılan hava saldırıları, bölge halkında hem umut hem de tedirginlik yaratıyor.
Noel günü, yani 25 Aralık akşamı saat 22.00 civarında, Sokoto eyaletine bağlı Tambuwal ilçesindeki Jabo köyünde şiddetli bir patlama meydana geldi. Köylüler, gökyüzünde parlak bir cisim gördükten sonra tarlaya düşen bir projenin爆炸 ettiğini anlattı. Patlama alevler ve enkaz saçarken, evler sarsıldı ve gece boyunca uyku haram oldu. Köy sakinlerinden Suleiman Kagara, "Daha önce böyle bir şey görmedik, herkes korkudan kaçıştı" diye ifade etti. Jabo, ağırlıklı Müslüman çiftçilerin yaşadığı sakin bir yer olarak biliniyor, Hristiyanlarla barış içinde yaşadıklarını belirtiyorlar.
Bu olay, ABD'nin IŞİD militanlarını hedef alan hava saldırısının bir parçasıydı. Operasyon sırasında harcanan mühimmatın enkazı Jabo'da bir tarlaya, yaklaşık 500 metre uzaktaki bir sağlık merkezinin yakınına düştü. Benzer enkaz kuzey orta Kwara eyaletinde de görüldü. Neyse ki hiçbir sivil yaralanma veya ölüm olmadı. Ertesi gün, 26 Aralık'ta polis bomba imha ekipleri bölgeyi güvenlik çemberine aldı ve inceleme yaptı.
ABD Afrika Komutanlığı, operasyonun birden fazla IŞİD militanını etkisiz hale getirdiğini açıkladı. Saldırı, Nijerya hükümetiyle işbirliği içinde gerçekleştirildi. Nijerya Bilgi Bakanlığı, Tangaza ilçesindeki ormanlarda IŞİD sığınaklarının hassas vuruşlarla hedef alındığını doğruladı. Operasyon, Nijerya'nın sağladığı istihbarat üzerine planlandı ve Başkan Bola Tinubu'nun onayıyla yapıldı. Dışişleri Bakanı Yusuf Tuggar, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile görüşmenin ardından operasyonun sivil güvenliğini sağlamak amacıyla yapıldığını vurguladı, dini bir mesele olmadığını belirtti.
Trump, sosyal medyada operasyonu "güçlü ve ölümcül bir vuruş" olarak nitelendirdi ve IŞİD'i başta masum Hristiyanları hedef almakla suçladı. Saldırıyı erteleterek Noel gününe denk getirdiğini söyleyerek "teröristlere Christmas hediyesi" dedi. Kasım ayından beri Nijerya'da Hristiyanlara yönelik büyük tehdit olduğunu iddia ediyor, Pentagon'a hazırlık emri vermişti. Savunma Bakanı Pete Hegseth de daha fazla operasyon olabileceğini ima etti.
Jabo köyünde yerel milletvekili Bashar Isah Jabo, bölgenin barışçıl olduğunu, IŞİD veya Lakurawa gibi grupların bilinen bir faaliyetinin olmadığını söyledi. Köylüler panik ve korku yaşadıklarını, Hristiyanlarla kardeş gibi yaşadıklarını anlattı. Analistler, örneğin Uluslararası Kriz Grubu'ndan Nnamdi Obasi, bu tür saldırıların bazı silahlı grupları zayıflatabileceğini ancak yönetişim eksiklikleri, etnik rekabetler, çiftçi-çoban çatışmaları gibi köklü sorunları çözemeyeceğini belirtiyor.
Sokoto eyaleti genelinde haydutluk, kaçırılmalar ve silahlı grupların saldırıları sorun yaratıyor. Lakurawa grubu, IŞİD bağlantısı şüphesiyle terör örgütü olarak sınıflandırılıyor. Ancak Jabo gibi yerlerde terör faaliyeti bilinmiyor. Operasyon, Reaper dronları ve güdümlü füzelerle yapıldı, hedefler büyük ölçekli saldırı planlayan toplanma noktalarıydı.
Bu gelişmeler, Nijerya'da terörle mücadelede yeni bir evreye işaret ediyor. Trump'ın Hristiyanları koruma vurgusuyla yapılan saldırı, Nijerya tarafında tüm vatandaşların güvenliği odaklı olarak yorumlanıyor. Tuggar, operasyonun uzun süredir planlandığını, Noel zamanlamasının dini bağlantısı olmadığını ekledi. Gelecekte benzer operasyonlar olabilir.
Bölge halkı için beklenmedik bu olay, güvenlik güçlerinin varlığını artırdı. Enkaz parçaları incelendi, panik sonrası hayat yavaş yavaş normale dönüyor. Ancak analistler, şiddetin çok yönlü nedenleri nedeniyle tek başına hava saldırılarının kalıcı çözüm getirmeyeceğini düşünüyor.
Trump Nijerya hava saldırısı, uluslararası işbirliğinin örneği olsa da tartışmaları beraberinde getiriyor. Hristiyanlara yönelik şiddet iddiaları, bölgedeki karmaşık gerçeklikle örtüşmüyor mu? Gelişmeler, terörle mücadelede ABD'nin rolünü artırabilir. Önümüzdeki dönemdeki olası yeni operasyonlar yakından izleniyor.
Nijerya'da 2025'te şiddet olayları binlerce kişiyi etkiledi, yarısı sivillere yönelik. Bu operasyon, IŞİD bağlantılı gruplara darbe vurmayı amaçlasa da kök nedenler tartışılmaya devam ediyor. Jabo sakinleri, barışçıl hayatlarının böyle bir olaya sahne olmasına şaşırıyor.