Türkiye'nin yolları, sonbahar yaprakları gibi sararmışken, otomotiv showroom'larının vitrinleri bir anda parıldamaya başladı. Sabah kahveleri yudumlarken, bayi vitrinlerine bakıp "Bu sefer ne sürpriz var?" diye düşünenler, bu sefer tam isabet etmiş. İthal arabaların fiyat etiketleri, bir gecede değişti – kimisi indi, kimisi fırladı. Ama bu değişim, sadece bir rakam oyunu değil; bir sektörün, bir ekonominin, hatta bir ülkenin kaderini belirleyen bir hamle. Peki, bu vergi fırtınası nereden esti ve nereye varacak? Herkes, direksiyona geçmeden önce bir kez daha hesap yapıyor.
23 Eylül 2025 sabahı, saatler 10:00'ı vururken, Ticaret Bakanlığı'nın Resmi Gazete'de yayımladığı karar otomotiv dünyasını salladı. İthal otomobillere iki ay içinde uygulanacak ek vergiler, hibrit ve içten yanmalı modeller için toplam oranı %35'e (%10 gümrük + %25 ek), elektrikli ve plug-in hibritler için %40'a (%10 + %30) çekti. Bu, özellikle Japonya, Güney Afrika ve Meksika menşeli araçları vuruyor – Honda, Toyota, Nissan gibi Japon devlerinin modelleri, Meksika'dan gelen Ford'lar ve Güney Afrika'dan BMW'ler doğrudan hedefte. Otomotiv yazarı Emre Özpeynirci, "Ek %25 gümrük vergisi, birçok modeli Türkiye'ye getirmeyi zorlaştıracak" diye uyarıyor. İki ay sonra yürürlüğe girecek bu düzenleme, fiyatları %20-30 artırabilir – bayilerde stoklar erirken, yeni ithalatlar durma noktasına gelebilir.
Özpeynirci'nin listesi, zam kurbanlarını netleştiriyor: Japonya'dan gelen Toyota Corolla Cross, RAV4, Camry; Honda CR-V, Civic; Nissan Qashqai, Juke. Güney Afrika menşeli BMW X3, X5, 3 Serisi; Meksika'dan Ford Kuga, Focus. Bu modeller, şu an %10 gümrükle ithal edilirken, ek %25'le fiyatları roket gibi fırlayacak. Özpeynirci, "Yeni yatırımlara muafiyet tanınırken, mevcut araçların cezalandırılması anlaşılır değil" yorumunu yapıyor. Piyasada fiyatlar yükselecek, bazı modellerin ithalatı tamamen durabilir – Corolla Cross gibi popüler SUV'lar, bayilerden çekilebilir. Bu, tüketicileri yerli alternatiflere itebilir, ama TOGG'un rakipleri arasında kalabalıklaşma yaratacak.
ABD ve Çin menşeli araçlara ise vergi avantajı yağdı. ABD'de toplam vergi %70'ten %35'e, Çin'de %50'den %35'e indi – Tesla Model S, Ford Mustang Mach-E gibi modeller ucuzlayacak. Özpeynirci, "ABD'de üretilen hibrit ve elektrikli otomobillerde ek vergi kalktı, Tesla ve Ford'un fiyatları düşecek" diyor. Çinli BYD, yatırım teşvikiyle vergilerden muaf – mevcut modeller etkilenmeyecek. Bu avantaj, ithalatı canlandıracak; Tesla showroom'ları dolup taşabilir, BYD'nin payı artabilir. Ama Japonya ve Meksika'dan gelenler için ithalat durabilir – fiyat artışı %25'i bulacak, stoklar eriyince bayiler boş kalacak.
Bu düzenleme, Türkiye otomotiv pazarının dengesini bozabilir. 2024'te ithalat %80 AB ve STA ülkelerinden geliyordu – bu karar, o dengeyi ABD ve Çin lehine kaydırıyor. Özpeynirci, "Japonya ve Meksika modelleri Türkiye'ye gelmeyebilir, fiyatlar yükselecek" uyarısını yapıyor. TOGG gibi yerli üretim, rekabetten etkilenebilir – Tesla ucuzlarken, T10F'nin fiyatı baskı altında kalacak. Sektör temsilcileri, "Yeni yatırımlar muaf, ama mevcut ithalat cezalandırılıyor" diye eleştiriyor. İthalat durursa, bayi satışları düşer, işsizlik artar – ama yerli üretim teşviki artabilir.
Geçmişe bakınca, benzer vergiler ithalatı yavaşlatmıştı – 2018'deki ek gümrükler, Japon modellerini %15 pahalılaştırmış, satışları %20 düşürmüştü. Şimdi, bu hamle TOGG'u korumak yerine ithalatı çeşitlendirmeyi hedefliyor gibi – ABD ve Çin'e kapı açılırken, Japonya kapanıyor. Gelecekte, pazar %30 elektrikliye kayabilir; Tesla ve BYD hâkim olur, Toyota geriler. Özpeynirci, "Rekabet artar, ama yerli üretim teşviki şart" diyor. İki ay sonra, bayilerde fiyat etiketleri değişecek – tüketiciler, "Zam mı, indirim mi?" diye hesap yapacak.
Bu vergi oyunu, ekonomik bir satranç – Ticaret Bakanlığı, döviz girişini teşvik ederken, yerliyi göz ardı mı ediyor? Özpeynirci'nin listesi, mağdurları netleştiriyor: Honda HR-V, Nissan Rogue, BMW X1 – hepsi %25 zam yiyecek. ABD'den Tesla Model 3, Çin'den BYD Atto 3 ise %35 indirim alacak. Piyasa, iki ayda dönüşecek; stoklar erirken, yeni modeller gecikecek. TOGG, bu kaosta nasıl konumlanacak? Rekabet artarken, yerli devin sırası mı geldi?
Uzmanlar, ithalatın %10 azalabileceğini söylüyor – Japon modelleri çekilirse, bayiler alternatif arayacak. Ama ABD ve Çin avantajı, elektrikli pazarını canlandırabilir; Tesla satışları %50 artabilir. Özpeynirci, "Bu, dengesiz bir düzenleme" diye eleştiriyor – yeni yatırımlar muafken, mevcutlar cezalandırılıyor. Tüketiciler, "Ucuz Tesla mı, yoksa zamlı Toyota mı?" diye tereddüt edecek. Gelecek, bu vergilerin meyvesinde yatıyor – ithalat durur mu, yoksa patlama mı yapacak?
Bu hamle, otomotiv savaşının yeni cephesi. Japonya ve Meksika mağdur, ABD ve Çin kazanan – TOGG ise ortada. Özpeynirci'nin uyarısı akıllarda: "İthalat durabilir, fiyatlar yükselecek." İki ay sonra, yollar değişecek – showroom'lar dolarken, bazı modeller veda edecek. Türkiye, bu vergi fırtınasında nefesini tutmuş, bir sonraki adımı bekliyor.
