İstanbul’un kaotik trafiği, her gün milyonlarca sürücünün hayatını şekillendiriyor. Şehirde bir yerden bir yere ulaşmak zaten başlı başına bir mücadele iken, yanlış park veya trafik ihlali sonrası araçların yediemin otoparklarına çekilmesi, sürücüler için adeta bir kâbusa dönüşebiliyor. Peki, bu maliyetler ne kadar artıyor ve İstanbulluları neler bekliyor? Şehrin kalbi Saraçhane’de alınan bir karar, sürücülerin cebini doğrudan etkileyecek bir değişikliği beraberinde getirdi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi’nin eylül ayı toplantılarında, yediemin otopark ve araç çekme ücretlerine yönelik çarpıcı bir zam kararı alındı. Saraçhane’deki belediye binasında, Meclis 2. Başkanvekili Gökhan Gümüşdağ’ın başkanlığında gerçekleşen üçüncü oturumda, “Yediemin Otopark ve Çekici Ücret Tarifesi” başlıklı madde masaya yatırıldı. Teklif, yüzde 42,60 ile yüzde 55,55 arasında değişen oranlarda zam öngörüyordu ve bu değişiklik, İstanbul’un 15 milyonu aşan nüfusunu doğrudan ilgilendiriyor. Mecliste yapılan oylama sonucunda, zam oy birliğiyle kabul edildi; yani hem iktidar hem muhalefet, bu artışı destekledi. Peki, bu karar sürücülerin bütçesini nasıl etkileyecek?
Yeni tarifeye göre, araç çekme ücreti yüzde 48,15’lik bir artışla 1215 liradan 1800 liraya yükseldi. Yani, aracınız yanlış park nedeniyle çekilirse, sadece çekici masrafı olarak 1800 lira ödemeniz gerekecek. Bunun yanı sıra, 5 kilometreye kadar özel taşıma ücreti de aynı oranda artarak 1215 liradan 1800 liraya çıktı. Eğer çekici, aracı daha uzak bir mesafeye taşıyorsa, ilave kilometre başına ücret 45 liradan 70 liraya yükseltildi. Bu, özellikle Anadolu ve Avrupa yakaları arasında uzun mesafeli çekimlerde sürücülerin karşısına daha yüksek faturalar çıkaracak. Örneğin, Kadıköy’den Sancaktepe’ye çekilen bir araç için kilometre başına eklenen 70 lira, toplam maliyeti hızla artırabilir.
Yediemin otopark ücretleri de bu zamdan nasibini aldı. Günlük otopark ücretleri, araç türüne göre ciddi bir artış gösterdi. Motosiklet sahipleri artık günlük 65 lira yerine 100 lira ödeyecek. Otomobiller için günlük ücret 120 liradan 200 liraya, kamyonet, arazi taşıtı ve minibüsler için 155 liradan 230 liraya, kamyon ve otobüsler için 230 liradan 350 liraya, iş makineleri için ise 300 liradan 450 liraya yükseldi. Bu rakamlar, özellikle aracı otoparkta uzun süre kalan sürücüler için ciddi bir yük anlamına geliyor. Örneğin, bir otomobilin 10 gün yediemin otoparkında kalması durumunda, eski tarifeyle 1200 lira ödenirken, yeni tarifeyle bu rakam 2000 liraya çıkıyor. Üstelik, çekici ücretiyle birleştiğinde, maliyet 3800 lirayı bulabiliyor.
İstanbul’da trafik ve park sorunları, yıllardır çözülemeyen bir düğüm. 2024 verilerine göre, şehirde kayıtlı 5 milyondan fazla araç bulunuyor ve bu sayı her yıl yüzde 4 artıyor. Yediemin otoparklarına çekilen araç sayısı ise 2024’te 200 bini aştı; bu, günde ortalama 550 aracın çekildiği anlamına geliyor. Geçmişte, 2019’da çekici ücretleri 400 lira civarındayken, beş yılda bu rakamın 1800 liraya ulaşması, enflasyonun ve ekonomik koşulların bir yansıması. Sürücüler, özellikle dar sokaklarda veya ana arterlerde yanlış park cezalarına ek olarak bu ücretlerle karşılaştıklarında, adeta çifte darbe yiyor. Örneğin, Beşiktaş’taki bir sürücü, geçtiğimiz yıl aracını bir gün otoparkta bıraktığında toplam 1500 lira ödemişken, şimdi aynı durumda 2500 lirayı gözden çıkarmak zorunda.
Bu zam kararının ardında yatan nedenler, meclis oturumunda detaylı tartışılmadı, ancak artan işletme maliyetleri ve enflasyonun etkisi sıkça vurgulanıyor. Yediemin otoparkları, personel giderleri, yakıt maliyetleri ve bakım masraflarıyla mücadele ederken, bu artışın kaçınılmaz olduğu belirtiliyor. Ancak sürücüler, bu zammın sadece bir maliyet aktarımı olduğunu düşünüyor. Sosyal medyada, özellikle X platformunda, İstanbullular tepkilerini dile getirdi: “Zaten park yeri bulmak imkânsız, bir de bu ücretler insanı isyan ettiriyor!” yazan bir kullanıcı, binlerce beğeni aldı. Bir başkası, “1800 lira çekici ücreti mi olur? Bu, asgari ücretin yarısı!” diyerek sitemini paylaştı. Sürücüler, park alanlarının artırılması ve çekici uygulamalarının daha şeffaf hale getirilmesi gerektiğini savunuyor.
Zam kararının etkileri, sadece bireysel sürücülerle sınırlı değil. Ticari araç sahipleri, özellikle kamyonet ve minibüs şoförleri, bu artıştan daha fazla etkilenecek. Bir minibüs şoförü, aracı bir hafta otoparkta kalsa, yeni tarifeyle 1610 lira ödeyecek; bu, küçük esnaf için ciddi bir yük. Kamyon ve otobüs işletmecileri de günlük 350 liralık ücretle karşı karşıya. İstanbul’un lojistik sektöründe, bu maliyetler ya müşterilere yansıtılacak ya da işletmelerin kâr marjını düşürecek. Gelecekte, bu tür zamların devam etmesi durumunda, toplu taşıma kullanımını teşvik eden politikalar daha fazla öne çıkabilir. İBB’nin 2025 bütçe planlarında, otopark kapasitesini artırmak için yeni projeler gündemde, ancak bunların hayata geçmesi zaman alacak.
Sürücüler için bu zam, sadece maddi bir yük değil, aynı zamanda bir uyarı. İstanbul’un trafik kuralları, her zamankinden daha sıkı denetleniyor. 2025’te, trafik cezalarına da yüzde 30 civarında zam gelmesi bekleniyor; bu, yanlış park eden bir sürücünün hem ceza hem çekici ücretiyle 3000 lirayı aşan bir faturayla karşılaşabileceği anlamına geliyor. Uzmanlar, sürücülere “park etmeden iki kez düşünün” uyarısı yapıyor. Şehirde otopark bulamayanlar için alternatif çözümler, örneğin İSPARK’ın genişletilmesi veya özel otoparklarla anlaşmalar, tartışılıyor. Ancak şu an için, İstanbullular bu yeni tarifeyle baş başa.
Bu zam, İstanbul’un trafik ve yaşam maliyetine dair tartışmaları yeniden alevlendirdi. Saraçhane’deki karar, sadece bir meclis tutanağı değil, milyonlarca sürücünün günlük hayatını etkileyecek bir gerçek. Aracınızı park ederken, bir anlık hata size 1800 lira çekici ücreti ve her gün için 200 lira otopark masrafı olarak dönebilir. İstanbul’un dar sokaklarında, kalabalık caddelerinde, bu maliyetler sürücüleri daha dikkatli olmaya zorlayacak. Peki, bu zamlar trafik disiplinini artırır mı, yoksa sadece yeni bir yük mü getirir? 2025’in geri kalanı, bu sorunun cevabını gösterecek. Şimdilik, İstanbullular ceplerini korumak için daha temkinli davranmak zorunda.
