Florida, Amerika Birleşik Devletleri’nde bir ilke imza atarak tüm aşı zorunluluklarını, özellikle okullarda uygulananları kaldırmayı planlıyor. Bu cesur karar, eyaletin Valisi Ron DeSantis ve Başhekim Dr. Joseph Ladapo tarafından, Valrico’da bir özel Hristiyan lisesinin spor salonunda düzenlenen bir etkinlikte duyuruldu. Kalabalığın alkışları arasında açıklanan bu politika, bireysel özgürlükleri savunanlar için bir zafer olarak görülürken, halk sağlığı uzmanları tarafından ise ciddi bir tehdit olarak nitelendiriliyor. Peki, bu karar Florida’yı ve ülkeyi nereye götürecek?
Son yıllarda Florida, sağlık politikaları konusunda tartışmaların merkezinde yer aldı. COVID-19 pandemisi sırasında maske zorunluluklarına, aşı pasaportlarına ve okul kapanmalarına karşı çıkan DeSantis, eyaletini bireysel özgürlüklerin kalesi olarak konumlandırdı. Ancak bu son hamle, eyaletin sağlık politikalarını daha da radikal bir yöne taşıyor. Sadece COVID-19 aşılarını değil, kızamık, kabakulak, çocuk felci ve suçiçeği gibi hastalıklara karşı yıllardır uygulanan zorunlu aşıları da hedefleyen bu karar, modern tıp tarihinin en köklü değişikliklerinden biri olabilir.
Dr. Joseph Ladapo, duyuru sırasında kalabalığa hitaben yaptığı konuşmada, aşı zorunluluklarını bireysel özgürlüklere bir saldırı olarak nitelendirdi. “Vücudunuz Tanrı’nın bir hediyesidir ve kimse size ne yapmanız gerektiğini dayatmamalı,” dedi. Ladapo’nun bu sözleri, özellikle muhafazakâr kesimlerden büyük destek gördü. 2021’de DeSantis tarafından Başhekim olarak atanan Ladapo, aşıların etkinliği ve güvenliği konusunda sıkça tartışma yaratan açıklamalarıyla biliniyor. Onun bu son çıkışı, Florida’nın sağlık politikalarını yeniden şekillendirme vizyonunun bir parçası olarak görülüyor.
Vali DeSantis ise konuşmasında, bu kararın ebeveynlerin çocuklarının sağlığı üzerinde tam kontrol sahibi olmalarını sağlayacağını vurguladı. “Bir anne ya da baba olarak, çocuğunuzun vücuduna ne gireceğine siz karar verirsiniz, devlet değil,” dedi. Ayrıca, eyalet düzeyinde bir “Amerika’yı Yeniden Sağlıklı Yap” komisyonu kurulacağını duyurdu. Bu komisyon, bireylerin bilinçli rıza hakkını savunmayı ve mevcut sağlık politikalarını sorgulamayı hedefliyor. DeSantis, bu girişimin federal düzeydeki benzer bir hareketle, yani Sağlık ve İnsan Hizmetleri Sekreteri Robert F. Kennedy Jr.’ın liderliğindeki politikalarla uyumlu olduğunu belirtti.
Ancak bu karar, sağlık uzmanları ve çocuk doktorları arasında alarm zillerinin çalmasına neden oldu. Florida Amerikan Pediatri Akademisi Başkanı Dr. Rana Alissa, kararın çocuklar ve toplum sağlığı için ciddi riskler taşıdığını savundu. “Aşılar, bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemede kritik bir rol oynar. Bu karar, okullarda hastalıkların artmasına ve bağışıklığı zayıf olan bireylerin daha büyük risk altına girmesine yol açabilir,” dedi. Alissa, özellikle kızamık gibi yüksek bulaşıcılığa sahip hastalıkların yeniden hortlayabileceği uyarısında bulundu.
Florida’da şu anda okul çocukları için kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği, hepatit B, difteri, tetanos, boğmaca ve çocuk felci aşıları zorunlu. Bu aşılar, 1980’lerden beri ABD’nin tüm eyaletlerinde uygulanan politikalarla destekleniyor ve bu hastalıkların görülme sıklığını tarihi düşük seviyelere indirdi. Örneğin, kızamık vakaları 1960’larda yılda 3-4 milyon iken, aşılar sayesinde 2000’li yıllarda neredeyse sıfıra düştü. Ancak son yıllarda aşı karşıtlığının artmasıyla bazı bölgelerde küçük çaplı salgınlar yeniden görülmeye başladı.
Kararın duyurulmasından sonra sosyal medya platformlarında tepkiler çığ gibi büyüdü. Bir grup ebeveyn, kararın ailelere özgürlük tanıdığını ve devletin bireysel haklara saygı duyması gerektiğini savundu. Bir sosyal medya paylaşımında, bir anne şunları yazdı: “Çocuklarımın sağlığı benim sorumluluğum, devletin değil. Florida bu konuda doğru olanı yaptı!” Öte yandan, sağlık çalışanları ve ebeveynlerin bir kısmı ise kararın halk sağlığını tehlikeye attığını düşünüyor. Bir çocuk doktoru, sosyal medyada yaptığı paylaşımda, “Aşılar toplumu korur. Bu karar, çocuklarımızı 19. yüzyıl hastalıklarına geri götürebilir,” diyerek endişelerini dile getirdi.
Peki, bu kararın uygulanması ne anlama geliyor? Florida’nın planı, 2025-2026 okul yılından itibaren tüm aşı zorunluluklarını kaldırmayı içeriyor. Bu, ebeveynlerin çocuklarını okula kaydettirirken aşı kayıtlarını sunma zorunluluğunun ortadan kalkacağı anlamına geliyor. Ancak, özel okullar ve bazı sağlık kuruluşları kendi aşı politikalarını sürdürebilir. Bu durum, eyaletteki sağlık sisteminde bir bölünmeye yol açabilir; bazı okullar aşıları zorunlu tutmaya devam ederken, diğerleri tamamen serbest bırakabilir.
Kararın ekonomik ve sosyal etkileri de tartışma konusu. Aşı zorunluluklarının kaldırılması, hastalıkların yayılma riskini artırabilir ve bu da sağlık harcamalarını yükseltebilir. Örneğin, bir kızamık salgını, hastane yatışları ve tedavi masraflarıyla milyonlarca dolara mal olabilir. Ayrıca, hastalık nedeniyle okula gidemeyen çocuklar ve işe gidemeyen ebeveynler, ekonomik kayıplara yol açabilir. Öte yandan, kararın savunucuları, bireysel özgürlüklerin ekonomik ve sosyal faydalar getireceğini, insanların kendi sağlık kararlarını almalarının güven ve özerklik yaratacağını savunuyor.
Florida’nın bu adımı, ulusal düzeyde de yankı uyandırıyor. Diğer eyaletlerdeki muhafazakâr liderler, Florida’nın modelini benimseyebileceklerini ima ederken, halk sağlığı savunucuları bu tür politikaların domino etkisi yaratmasından korkuyor. Bazı uzmanlar, aşı karşıtlığının yükselişe geçtiği bir dönemde, bu kararın yanlış bilgilendirme kampanyalarını güçlendirebileceğini düşünüyor. Yine de, Florida’daki yetkililer kararlarının arkasında duruyor ve bunu bireysel özgürlükler için bir dönüm noktası olarak görüyor.
Makalenin bu noktasına kadar, Florida’nın kararının hem destekçileri hem de karşıtları tarafından nasıl algılandığını, olası etkilerini ve eyaletin sağlık politikalarındaki köklü değişikliği tartıştık. Ancak asıl bomba şimdi geliyor: Florida, bu kararıyla sadece aşı zorunluluklarını kaldırmakla yetinmiyor, aynı zamanda eyalet çapında bir “sağlık özgürlüğü” yasası çıkarmayı planlıyor. Bu yasa, bireylerin tıbbi müdahaleleri reddetme hakkını anayasal bir garanti altına alacak ve yalnızca aşılarla sınırlı kalmayacak. Bu, Florida’yı sağlık politikalarında dünya çapında bir deney alanına dönüştürebilir. Peki, bu karar özgürlüğün zaferi mi, yoksa halk sağlığını riske atan bir kumar mı? Cevap, önümüzdeki yıllarda Florida’nın sokaklarında, okullarında ve hastanelerinde şekillenecek.
