Son dönemde emeklileri yakından ilgilendiren önemli bir gelişme yaşandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan yeni kanun teklifi, Sosyal Güvenlik Kurumu'na prim borcu bulunan emeklilerin maaşlarından ciddi kesintiler yapılmasını öngörüyor. Bu düzenleme, yaklaşık 1 milyon emeklinin maaşını doğrudan etkileyecek.
SGK Başkan Yardımcısı İsmail Ertüzün, konu hakkında yaptığı açıklamada düzenlemenin kapsamını detaylıca ortaya koydu. Ertüzün, "Bu kapsamda 961 bin kişi bulunuyor. Ayrıca, 1999 öncesi sigortalılığı başlamış ve GSS borcu olan 304 bin kişi var" diyerek etkilenecek kişi sayısını net bir şekilde belirtti. Toplamda yaklaşık 1 milyon 265 bin emeklinin bu düzenlemeden etkileneceği anlaşılıyor.
Düzenlemenin temel mantığı, emekli olduktan sonra ortaya çıkan prim borçlarının tahsil edilmesi amacını taşıyor. Özellikle memuriyetten veya SSK'dan emekli olup, daha sonra çalışma hayatına devam ederken genel sağlık sigortası primi dahil çeşitli prim borçları doğan kişiler hedef kitleyi oluşturuyor.
Yüzde 25 Kesinti Detayları ve Uygulama Şekli
Yapılacak kesintiler yüzde 25'e varan oranlarda gerçekleştirilecek. Kesintinin miktarı, kişinin borç tutarına göre değişkenlik gösterecek. Özellikle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlar bu kapsamda değerlendirilecek.
Mevcut durum ile yeni düzenleme arasındaki fark dikkat çekici. BAĞ-KUR'lulara emekli aylığı bağlanmadan önce prim borcu sorgulaması yapılırken, SSK ve Emekli Sandığı kapsamında emekli aylığı bağlanırken borç sorgulaması yapılmıyordu. Bu düzenleme ile SSK ve Emekli Sandığı kapsamındaki emeklilerde sonradan ortaya çıkan borçların kesintisi hedefleniyor.
Dul ve yetim aylığı alanların durumu da yeni düzenleme kapsamında. Dul ve yetim aylığı almakta olan ve aylık aldıkları dosyadaki kişinin prim borcu bulunanların ölüm aylığından da yüzde 25'e kadar kesinti yapılabilecek. Bu durum, vefat eden sigortalının prim borcu bulunması halinde hak sahiplerine ödenen ölüm aylığından da kesinti yapılabileceğini gösteriyor.
1 Ocak 2026 Yürürlük Tarihi ve Sonrası
Tüm bu düzenlemelerin yürürlüğe gireceği tarih de belli oldu. Kanun teklifi kabul edilip yasalaştığı takdirde, uygulama 1 Ocak 2026 tarihinde başlayacak. Bu süreç, hem emeklilerin hazırlanması hem de SGK'nın gerekli altyapıyı hazırlaması açısından önemli bir fırsat sunuyor.
Uygulamanın detaylarına ilişkin usul ve esaslar, SGK tarafından düzenlenecek. Bu da önümüzdeki dönemde kurum tarafından konuya ilişkin kapsamlı bilgilendirmelerin yapılacağının sinyali niteliğinde. Emekli vatandaşların bu süreçte güncel gelişmeleri yakından takip etmeleri gerekiyor.
Borç Sorgulama Sistemi ve Memurinetler
Mevcut sistemdeki farklılıklar, yeni düzenlemenin neden gerekli görüldüğünü açıklıyor. BAĞ-KUR sisteminde emekli aylığı bağlanmadan önce detaylı prim borcu sorgulaması yapılırken, SSK ve Emekli Sandığı sistemlerinde benzer bir prosedür uygulanmıyordu. Bu durum, bazı emeklilerin emekli olduktan sonra ortaya çıkan borçlarından haberdar olmamasına neden oluyordu.
1999 öncesi sigortalılığı başlamış olan kişilerdeki durum da dikkat çekici. Bu grup, uzun yıllar önce sigortalılığı başlamış ancak sonradan GSS borcu doğmuş kişilerden oluşuyor. Bu kişilerin büyük bir kısmı, hayatları boyunca SGK sisteminde çeşitli iş kollarında çalışmış ve ara dönemlerde prim ödeme sorunları yaşamış olabilir.
SGK'nın Borç Yönetimi Stratejisi
Yeni düzenleme, SGK'nın borç yönetimi stratejisinde önemli bir değişiklik olarak değerlendirilebilir. Kurum, emekli maaşları üzerinden kesinti yaparak prim borçlarının tahsil edilmesini sağlayacak. Bu yaklaşım, hem devletin alacağını tahsil etmesi hem de prim ödeme sisteminin sürdürülebilirliği açısından önem taşıyor.
Emekli maaşlarından yapılacak kesintilerin miktarı, kişinin toplam borç tutarına ve aylık gelir durumuna göre değişkenlik gösterecek. Yüzde 25'lik tavan, kesintilerin emeklilerin geçimini zorlaştıracak seviyede olmasını engellemek için belirlenmiş görünüyor.
Etkilenecek Emekli Grupları ve Detayları
Memuriyetten emekli olanlar arasında, emeklilik sonrası çalışmaya devam edip GSS primi ödemeyen kişiler büyük grup oluşturuyor. Bu durum, özellikle yaşam koşulları nedeniyle emeklilik sonrası çalışmaya devam etmek zorunda kalan emekliler için ciddi bir mali yük oluşturabilir.
SSK'dan emekli olan grupta da benzer durumlar söz konusu. Bu kişiler, sigortalı olarak çalıştıkları dönemlerde herhangi bir sorun yaşamamış olabilirler, ancak emeklilik sonrası ortaya çıkan çeşitli sebeplerle GSS primi veya diğer prim borçları doğmuş olabilir.
Düzenlemenin Hukuki Dayanağı
Kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde komisyon aşamasını tamamlamış durumda. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen teklifin, Genel Kurul'da görüşülüp onaylanması bekleniyor. Bu süreç, demokratik yollarla onaylanmış bir düzenleme olarak yürürlüğe girecek.
Hukuki açıdan düzenleme, Anayasa'nın sosyal güvenlik hakkına ilişkin hükümleri çerçevesinde değerlendirilecek. Prim ödeme yükümlülüğü ile sosyal güvenlik hakkı arasındaki denge, yeni düzenlemenin temel dayanak noktası oluşturuyor.
Gelecek Uygulamalar ve Beklentiler
2026 yılı itibarıyla devreye girecek uygulama, SGK'nın dijital dönüşüm sürecinin de bir parçası olarak değerlendirilebilir. Borç sorgulama, kesinti işlemleri ve takip süreçlerinin tamamen dijitalleşmesi bekleniyor.
Emekli vatandaşların, yeni uygulamayla ilgili gelişmeleri yakından takip etmeleri ve gerekli hazırlıkları yapmaları öneriliyor. Özellikle mevcut borç durumlarını kontrol ederek, kesintilerin sürpriz olmamasını sağlamak için proaktif davranmaları önem taşıyor.
Bu düzenleme, Türkiye'nin sosyal güvenlik sistemi açısından önemli bir reform niteliği taşıyor. Prim ödeme bilincinin artırılması, sistemin sürdürülebilirliği ve adaletli dağılımın sağlanması açısından kritik bir adım olarak değerlendirilebilir.
