Evlilik kurumunda eşlerin soyadı seçimi konusu, çağlar boyunca toplumsal normlar ve yasal düzenlemelerle şekillenen hassas bir alan olmuştur. Ancak bugün, milyonlarca insanın yaşamını doğrudan etkileyecek ve evlilik algısını kökten değiştirecek tarihi bir karar açıklandı. Bu karar, sadece bir ülkenin sınırları içinde kalmayacak, dünyanın dört bir yanındaki çiftlerin evliliklerine bakış açısını derinden sarsacak bir değişimin kapısını aralıyor. Yıllardır süregelen bir geleneğin artık bambaşka bir boyut kazanacağı bu dönüm noktası, evlilik ritüellerini ve eşitlik kavramını yeniden masaya yatırıyor.
Güney Afrika'dan yükselen bu devrim niteliğindeki haber, ülkenin en yüksek yargı mercilerinden biri olan Anayasa Mahkemesi'nden geldi. Mahkeme, evli erkeklerin eşlerinin soyadını doğrudan almasının önündeki yasal engelleri tamamen kaldırdı. Bu karar, özellikle kadınlara tanınan bir hakkın erkeklere yasak olmasının cinsiyet eşitliği ilkesine aykırı olduğunu net bir şekilde ortaya koydu. Uzun yıllardır yürürlükte olan ve sadece kadınlara eşlerinin soyadını alma yetkisi veren sistem, köklü bir değişikliğe uğruyor. Geçmişte, 1992 tarihli Doğum ve Ölüm Kayıt Yasası'nın belirli bölümleri, erkeklerin evlilik sonrası soyadı tercihlerini kısıtlamaktaydı. Bu yasa maddeleri, evlilik eşitliği savunucuları tarafından sürekli eleştirilen bir noktaydı.
Anayasa Mahkemesi, bu tartışmalı yasa bölümlerinin anayasal ilkelere aykırı olduğuna hükmetti. Karara göre, evlenen erkeklerin eşlerinin soyadını doğrudan almasını yasaklayan maddeler geçersiz kılındı. Bu, Güney Afrika'da evlilik hazırlığı yapan ya da evli olan çiftler için yeni bir dönemin başlangıcı anlamına geliyor. Artık erkekler de tıpkı kadınlar gibi, evlilik işlemleri sırasında eşlerinin soyadını kendi soyadları olarak seçebilecekler. Hatta isteyen çiftler, çift soyadı kullanma yolunu da tercih edebilecekler. Bu özgürlük, evlilik içinde bireylerin kimliklerini ve aidiyet duygularını yeniden tanımlamalarına olanak tanıyacak.
Bu kararın sadece Güney Afrika ile sınırlı kalmayacağı, benzer yasal düzenlemelere sahip diğer ülkeler için de önemli bir emsal teşkil edebileceği düşünülüyor. Eşitlik ve adalet kavramlarının evlilik kurumundaki yansımaları, bu kararla birlikte dünya genelinde daha fazla tartışılacak ve belki de benzer reformların önünü açacak. Erkeklerin de eşlerinin soyadını alabilmesi, soyadı seçiminde toplumsal cinsiyet rollerinin etkisinin azaldığını ve bireysel tercihin ön plana çıktığını gösteriyor. Bu durum, modern evlilik anlayışında geleneksel kalıpların ötesine geçen bir esneklik ve özgürlük sunuyor. Artık evliliklerde soyadı konusu, sadece "kadın eşinin soyadını alır" klişesinden çıkarak, karşılıklı rıza ve eşitlik temelinde belirlenen bir seçim haline geliyor. Bu, hem kadınlar hem de erkekler için evlilik birliğinde daha dengeli bir ortaklık vaat ediyor.
