Sonbahar, yaprakların dans ettiği o melankolik mevsimde, gökyüzü bazen bir ressamın fırçası gibi değişkenlik gösterir. Türkiye'de, 20 Ekim Pazartesi sabahı uyanırken, pencereden sızan gri tonlar, kahve fincanlarının buğusuna karışıyor. Şehirler, bu hafif puslu havada nefes alıyor; bazıları yağmur damlalarıyla ıslanıyor, diğerleri ise bulutların arasından sızan güneşle gülümsüyor. Bu hava, sadece termometreleri değil, sokak satıcılarının tezgahlarını, park banklarını, hatta denizin dalgalarını da etkiliyor. Peki, bu bulutlu örtünün altında neler saklı? Rüzgarın fısıltıları, önümüzdeki saatleri ve yarını şekillendirirken, her bölge kendi hikâyesini anlatıyor. Kuzeydeki serinlik, güneydeki ılıklık arasında bir köprü kuran bu günler, mevsimin en capcanlı yüzünü gösteriyor.
Ülke genelinde hava, parçalı bulutların hakimiyetinde ilerliyor; yer yer çok bulutlu bir gökyüzü, sanki bir örtü gibi yayılmış. Özellikle Güney Ege'nin iç kesimlerinden Batı Akdeniz'e, oradan İç Anadolu'nun büyük kısmına – Eskişehir ve Karaman'ı hariç tutarsak – uzanan hatlarda yağmur ve sağanaklar bekleniyor. Batı Karadeniz'in iç bölgeleri, Orta ve Doğu Karadeniz'in tamamı, Doğu Anadolu'nun kuzeyiyle birlikte Adana, Osmaniye, Hatay, Sinop, Bitlis, Şırnak ve Siirt civarları da bu yağışın misafiri olacak. Sabah saatlerinde Marmara'nın güneyinde ve Kuzey Ege'de puslu bir hava, yer yer sis örtüsüyle görüşü kısıtlayabilir; o tanıdık, hafif nemli sis ki, sokak lambalarını erken yakmaya zorlar. Hava sıcaklıkları, kuzey ve iç kesimlerde bir miktar düşüş gösterirken, yurdun kuzeyinde mevsim normallerinin altında kalacak; diğer yerlerde ise tam ortada, dengeli bir serinlik hâkim. Rüzgarlar, genellikle kuzey ve batı yönlerden esiyor; hafif esintilerle başlayıp, ara sıra orta kuvvette hızlanıyor, dalları hafifçe sallıyor.
Bu yağışlı senfoninin en güçlü notaları, Doğu Karadeniz'in iç kesimlerinde ve Doğu Anadolu'nun kuzeydoğusunun yükseklerinde çalınıyor. Burada, yağmur damlaları karla karışık bir hal alacak; yer yer saf kar yağışı bile görülecek, dağların zirvelerini beyaz bir örtüyle süsleyecek. Yağışların şiddeti, Doğu Karadeniz kıyılarında ve Ordu çevresinde zirve yapacak; yer yer kuvvetli sağanaklar, nehir yataklarını doldurup, yolları suyla kaplayabilir. Bu yüzden, dikkatli olmakta fayda var: Sel riski, heyelan ihtimali gibi olumsuzluklar kapıda, tedbirler erken alınmalı. Sabahın erken saatlerinde, o puslu manzara Marmara'nın güneyini ve Kuzey Ege'yi sararken, gün ilerledikçe bulutlar biraz dağılabilir; ama tam bir güneşlenme fırsatı beklemeyin. Rüzgarın bu hafif dokunuşu, sonbahar havasının tadını çıkarıp, şemsiyeleri yanınızda taşımayı unutturabilir – ama unutmayın, hava ansızın değişken.
Marmara Bölgesi'nde, İstanbul'un kalabalık sokakları bu bulutlu havayı sakinlikle karşılıyor. Parçalı ve çok bulutlu bir gökyüzü, zamanla az bulutlara dönecek; sabah saatlerinde güney kesimlerde pus ve sis, Boğaz'ın sularını hafifçe gizleyecek. Maksimum sıcaklık 19 derece civarında seyredecek; o serinlik, kahve kokulu kafelerde uzun sohbetlere davetkar gelecek. Ege'ye geçtiğimizde, İzmir'in sahil şeridi öğle saatlerinden itibaren güney kesimlerde, geceye doğru ise il geneli sağanak yağışla ıslanacak. Parçalı bulutlar arasında 22 dereceye ulaşan sıcaklık, yağmurla karışık bir ferahlık sunacak; özellikle gece sonrası beklenen yağış, liman ışıklarını yansıtarak romantik bir hava katabilir. Güney Ege'nin içlerinde de benzer bir tablo; rüzgar kuzey ve kuzeydoğudan eserek, denizi hafifçe dalgalandıracak.
Akdeniz'in sıcak kucaklamasında, Antalya parçalı bulutların altında 27 dereceye çıkarken, öğle sonrası iç kesimlerde sağanaklar patlak verecek. O iç bölgelere doğru ilerledikçe, Adana 28 dereceyle en sıcak noktalardan biri; öğle vakti beklenen sağanak, palmiyelerin yapraklarını titretecek. Hatay ise 26 derecede aralıklı yağışlarla nemli bir gün geçirecek; bu yağışlar, zeytin bahçelerini beslerken, yol trafiğini yavaşlatabilir. İç Anadolu'da Ankara, sabah saatlerinde sağanakla uyanacak; parçalı bulutlu havada maksimum 17 derece, o tipik başkent serinliğiyle saracak şehri. Konya ise öğle sonrası yağışla karşılaşacak, 18 derecede kalırken; Eskişehir yağışsız bir nefes alacak, 17 derecede sakin bir gün geçirecek. Bu kesimlerdeki düşen sıcaklıklar, sonbaharın habercisi gibi; kazaklar dolaptan çıkmaya hazır.
Karadeniz'in dalgalı kıyılarında, Samsun sabah ve öğle saatlerinde sağanakla ıslanacak, 15 derecede serin bir rüzgar esecek. Trabzon ise aralıklı yağışlarla, sabah saatlerinde yer yer kuvvetli sağanakla boğuşacak; 17 derece, dağların yamaçlarında karla karışık yağmurla karışacak. Yüksek kesimlerdeki o kar yağışı, kayak severleri erken heyecanlandırabilir; ama kıyılarda fırtınamsı rüzgarlar, balıkçı teknelerini zorlayacak. Doğu Anadolu'da Erzurum, 11 derecede aralıklı yağmurla ve yükseklerde karla karşılaşacak; o soğuk dokunuş, kışın kapıyı çaldığını hissettirecek. Güneydoğu'da Diyarbakır ise 25 derecede parçalı bulutlu bir günle şanslı; yağışsız gökyüzü, günlük hayatı rahatlatacak.
Denizler de bu havanın ritmine ayak uydurmuş durumda. Karadeniz, parçalı ve çok bulutlu; sağanak ve gök gürültülü yağışlarla dolu. Rüzgar batı kesimlerde kuzey ve kuzeydoğudan, doğuda kuzeybatıdan 3 ila 5 kuvvetinde esecek; dalgalar 1 ila 2 metre, batıda yer yer 2,5 metreye çıkacak. Marmara'da kuzey ve kuzeydoğudan 3-5 kuvvet rüzgar, 0,5-1,5 metre dalgalarla sakin. Ege'de orta ve güney sağanaklı; rüzgar kuzeyden güneybatıya dönecek, dalgalar 1-2 metre. Akdeniz'de doğu kesimleri yağışlı; rüzgar batıda 3-5, doğuda 5-7'ye çıkacak, dalgalar 1,5-3 metre arasında, fırtınamsı esintilerle. Van Gölü'nde öğle sonrası sağanak, batı ve güneybatıdan 3-6 kuvvet rüzgarla 0,25-0,75 metre dalga bekleniyor. Görüş mesafesi genellikle iyi, ama yağış anlarında orta seviyeye düşecek; denizciler için ekstra dikkat şart.
Bu hava tablosu, 20 Ekim'den 21 Ekim'e uzanan periyodu kapsıyor; sabah 06:00'dan ertesi gün aynı saate kadar. Minimum sıcaklıklar detaylandırılmasa da, maksimumlar şehirlerin ruhunu yansıtıyor. Kuzeydeki soğuk dalga, iç kesimleri serinletirken, güneyin ılımanlığı tatil planlarını canlandırabilir. Yağışların kuvvetli olacağı Ordu ve Doğu Karadeniz kıyılarında, sel ve su baskını riskine karşı evler güçlendirilmeli, yollar kontrol edilmeli. Sabah sisi, trafiği yavaşlatabilir; puslu yollarda farlar açık unutulmasın. Rüzgarın hafif esintisi, sonbahar yürüyüşlerini keyifli kılacak, ama ani sağanaklar şemsiyeleri hazır tutturacak.
Sonbaharın bu capcanlı yüzü, Türkiye'nin coğrafi çeşitliliğini bir kez daha gözler önüne seriyor. İstanbul'un puslu sabahından Erzurum'un karlı zirvelerine, Antalya'nın yağmurlu içlerinden Diyarbakır'ın güneşli gününe kadar, her köşe kendi melodisini çalıyor. Bu tahminler, günlük hayatın akışını renklendirirken, hafta sonu mangallarını, park pikniklerini etkileyecek. Hava, değişken ruhuyla bizi şaşırtmayı seviyor; ama bu serin meltemler, mevsimin en güzel hediyesi. Şehirlerin nabzı, bulutların ritmiyle atıyor – yarın ne getirecek, gökyüzü bilir.