G20 Liderler Zirvesi'nin tozunu attıran Johannesburg yolculuğunun ardından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın uçağında gazetecilerle sohbeti, Türkiye'nin siyasi arenasında yeni bir fırtına kopardı. Güney Afrika'daki zirvede küresel meseleleri masaya yatıran Erdoğan, dönüş yolunda yerel siyasetin en hassas damarlarından birine dokundu: Belediyelerdeki yolsuzluk iddiaları. Bu iddialar, son dönemde CHP'li belediyeleri sarsarken, eski CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun sessizliğini bozup yaptığı çarpıcı açıklama, Erdoğan'ın radarına girdi. Erdoğan, Kılıçdaroğlu'nu adeta "şahit" olarak konumlandırarak, CHP'nin içindeki "rüşvet çarkı"nı ifşa eden bir yanıt verdi. Bu diyalog, sadece iki lider arasındaki atışmayı değil, Türkiye'nin siyasetinde hesap verme, emanet koruma ve yolsuzlukla mücadele gibi temel kavramları yeniden gündeme taşıdı. Peki, bu olay nasıl bu noktaya evrildi ve ne gibi yankılar uyandırıyor?
Olayın fitili, Erdoğan'ın G20 Zirvesi'ndeki yoğun programından sonra ateşlendi. Zirve, iklim değişikliğinden ekonomik istikrara kadar dünya liderlerini bir araya getirirken, Erdoğan Türkiye'nin sesini duyurdu. Dönüş uçağında ise sohbet, iç politikaya kaydı. Gazeteciler, belediyelerin kaynaklarının suç örgütleri tarafından kullanıldığına dair somut iddiaları hatırlatarak, idari ve yasal müdahale ihtiyacını sordular. Soru, CHP eski Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun son videosundaki ifadelerle zenginleştirildi: Kılıçdaroğlu, partisinin rüşvet çarkıyla anılmaması gerektiğini vurgulamış, CHP'nin bu iddialardan acilen arınması çağrısı yapmıştı. Bu bağlamda Erdoğan'ın tepkisi, hem sert hem de stratejik bir tonda geldi. Erdoğan, belediyeleri milletin emaneti olarak nitelendirerek, bu emanete el uzatanlara karşı devletin kararlılığını dile getirdi. Sözleri, yıllardır AKP'nin yolsuzlukla mücadele söylemini yansıtıyordu; ancak bu sefer hedef, doğrudan CHP'nin iç dinamikleriydi.
Erdoğan'ın uçaktaki basın açıklaması, dakikalar içinde sosyal medyada ve haber kanallarında yankılandı. Kendisi, şöyle diyordu: “Malum belediyeler milletin biz yöneticilere emanetidir. Tıpkı oturduğumuz koltuklar, bulunduğumuz makamlar gibi millete aittir. Onların emanetine el uzatmaya yeltenenlerin ellerini kırmak ve açtıkları yolları tıkamak da devletin en temel vazifesidir. Milletin bir kuruşunu dahi, kimsenin çetelerine, çıkar gruplarına peşkeş çekmesine izin vermedik, bundan sonra da vermeyiz. Değerli arkadaşlar, şayet birileri mevcut sistemden tünel kazarak, hırsızlıklarına, yolsuzluklarına, rüşvet çarklarına su taşıyan bir yol açmışlarsa, kimsenin şüphesi olmasın, o yolları da keseriz.” Bu ifadeler, Erdoğan'ın klasik üslubunu taşıyordu: Emanet vurgusuyla halka hitap, "tünel kazma" metaforuyla sistematik yolsuzlukları ima etme. Erdoğan, devletin bu tür ihlallere karşı sıfır toleransını tekrarlayarak, geçmişteki mücadelelerini hatırlattı. Ancak asıl bomba, Kılıçdaroğlu'na atıfla patladı; Erdoğan, eski CHP liderini CHP'nin kendi içindeki "yılanlar"dan rahatsız olan bir figür olarak resmetti.
Bu noktada, Erdoğan'ın Kılıçdaroğlu'na yönelik yorumu, tartışmanın dönüm noktası oldu. Erdoğan, Kılıçdaroğlu'nun açıklamasını CHP'nin rüşvet girdabını kabul etmesi olarak yorumladı ve şöyle devam etti: “Sayın Kılıçdaroğlu da görüyoruz ki; koyunlarında besledikleri yılanlardan rahatsız olmuş ve isyan etmiştir. CHP'yi rüşvet, irtikap, hırsızlık, yolsuzluk girdabına sürükleyen anlayıştan rahatsız olduğunu söylüyor. Demek ki; bir rüşvet çarkı var. Onu kendisi de kabul ediyor. Bugün, CHP yönetiminin tek gündemi yargının önündeki korkunç iddiaları perdelemek, dikkatleri başka yönlere çekmek, gürültü çıkartarak partinin içine düştüğü bataklığın görülmesini engellemektir. Umarız CHP'liler, partilerini çepeçevre kuşatan bu ahtapottan kurtarabilir.” Bu sözler, Erdoğan'ın siyasi rakibini kendi silahıyla vurma taktiğini yansıtıyordu. Kılıçdaroğlu'nu "şahit" olarak konumlandırmak, AKP'nin narratifinde CHP'yi içten çürümüş bir yapı olarak göstermenin ustaca bir yolu. Erdoğan, CHP yönetimini yargıdaki iddiaları örtbas etmekle suçlayarak, partinin "bataklık"tan kurtulma umudunu ironik bir şekilde dile getirdi. Bu yanıt, sadece eleştiri değil; aynı zamanda AKP'nin yolsuzlukla mücadelede "temiz eller" imajını pekiştirme çabasıydı.
Peki, Kılıçdaroğlu'nun bu açıklaması tam olarak neydi ve neden Erdoğan'ın hedefi haline geldi? Eski CHP lideri, uzun bir sessizlik döneminin ardından, CHP'nin İmralı ziyaretine dair tartışmaların gölgesinde bir video yayınlamıştı. Bu video, Kılıçdaroğlu'nun hem partisine hem de ülkeye yönelik bir hesaplaşma gibiydi. Kılıçdaroğlu, CHP'nin köklü kimliğini hatırlatarak, şöyle diyordu: “Değerli dostlarım, cefakar yol ve dava arkadaşlarım CHP Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu partisidir. Devleti ve Cumhuriyeti de koruma iradesinin de ta kendisidir. CHP sıradan bir parti değildir. Partimizin kodları geleneği iki büyük misyonu vardır. Birincisi siyaseti temiz tutmak ve hesap sormaktır. Hesap sormak için de hesap vermekten kaçınmamak gerekir. Hesap vermek her bir CHP'linin namus borcudur.” Bu kısım, Kılıçdaroğlu'nun CHP'yi yolsuzluk iddialarından arındırma çağrısının temelini oluşturuyordu. Kendisi, partinin rüşvet ve ihanet sarmalına bulaşamayacağını vurgulayarak, acil bir "arınma" ihtiyacını dile getirdi.
Kılıçdaroğlu'nun videosu, sadece iç hesaplaşmayla sınırlı kalmadı; dış politika ve milli meselelere de uzandı. Eski lider, CHP'nin devlete istikamet verme rolünü hatırlatarak, şöyle devam etti: “Her parti ve siyasetçi savrulabilir, geri durabilir, rüşvet ve yolsuzluk sarmalına bulaşabilir ve hatta ihanet zincirine de tutunabilir ama bakın büyük bir ama ile söylüyorum. CHP rüşvetlerle, yolsuzluklarla ve rüşvet çarkının müteahhitleri ile anılamaz. Bunlarla bir araya gelemez. Üzerinde iftiralar ve yolsuzluk iddiaları ile yol alamaz. Derhal arınmalı ve yoluna devam etmelidir. CHP aziz milletimizi ahlaki uyanışa davet eden bir parti olmalıdır.” Bu ifadeler, Kılıçdaroğlu'nun CHP'yi "ahlaki uyanış"a çağırması olarak yorumlandı; partiyi kurucu misyonundan saptıran unsurlara karşı bir uyarı. Ayrıca, Türkiye'nin coğrafi ve tarihi sorumluluklarını anımsatarak, “İkincisi CHP devlete istikamet çizer. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin Ortadoğu'dan Asya'ya, Kafkaslar'dan Avrupa'ya, Altaylar'dan Tuna'ya söyleyecek sözü vardır. Türkiye Cumhuriyeti at sürdüğü ve şehit verdiği coğrafyalarda sıkışamaz. Gönül bağı kurduğu kardeş milletler sofrasında sıkıştırılamaz sıkışıklığa gelemez. CHP Ortadoğu'da tökezlememizi bekleyen İsrail ve ABD belasını bertaraf etmek ve devletin ali menfaatleri için sürecin içinde olmak zorundadır. Risk almalıdır ve konuya siyaset üstü bakarak elini taşın altına koymalıdır. Milletimizin CHP'den beklentisi kardeşlik sürecinde öncü olması ve sürece istikamet çizmesidir. Tarihin doğru tarafında yer almak çoğu zaman cesaret ve kararlılık gerektirir. Tarih önünde aziz milletimizle hak hukuk ve adalet yürüyüşüne devam edeceğiz.” dedi. Bu bölüm, Kılıçdaroğlu'nun vizyoner bir tonla CHP'yi milli duruşa davet etmesiydi; İsrail ve ABD'ye karşı "bela bertaraf etme" vurgusu, dış politika tartışmalarını alevlendirecek nitelikteydi.
Bu açıklama, Kılıçdaroğlu'nun CHP'den ayrıldıktan sonraki ilk büyük çıkışlarından biri olarak dikkat çekti. Partinin mevcut yönetimiyle mesafeli duran Kılıçdaroğlu, rüşvet iddialarını doğrudan adresleyerek, CHP'nin "namus borcu" olarak gördüğü hesap verme mekanizmasını öne çıkardı. Videoyu yayınladığı tarih, belediyelerdeki soruşturmaların yoğunlaştığı bir döneme denk geliyordu; İstanbul ve Ankara gibi büyükşehirlerdeki ihaleler, suç örgütleriyle bağlantılar gibi iddialar, yargıyı meşgul ediyordu. Kılıçdaroğlu'nun "arınma" çağrısı, partinin tabanında yankı bulurken, Erdoğan tarafından "isyan" olarak nitelendirilmesi, siyasi kutuplaşmayı derinleştirdi. Erdoğan'ın "ahtapot" metaforu, CHP'nin etrafını saran yolsuzluk ağını simgeliyordu; bu, AKP'nin yıllardır kullandığı bir retorik, ancak Kılıçdaroğlu'nun itirafı gibi algılanması, tartışmayı yeni bir boyuta taşıdı.
Siyasi analizciler, bu diyaloğu Türkiye'nin kutuplaşmış siyasetinin bir aynası olarak görüyor. Erdoğan'ın G20 dönüşü açıklaması, sadece iç politikaya bir müdahale değil; aynı zamanda 2028 seçimlerine yönelik bir sinyaldi. Yolsuzlukla mücadele, AKP'nin en güçlü argümanlarından biri; Erdoğan, CHP'yi "rüşvet çarkı" ile damgalayarak, kendi hükümetinin "emanet koruma" mirasını pekiştirdi. Öte yandan, Kılıçdaroğlu'nun videosu, eski liderin hala partide etkili bir figür olduğunu gösteriyor. CHP tabanında, bu açıklama "temizlik operasyonu" çağrısı olarak karşılandı; bazı kesimler, mevcut yönetimin Kılıçdaroğlu'nu "hain" ilan ederek dışlama girişimlerini eleştirdi. Sosyal medyada #CHPTemizlensin etiketiyle paylaşımlar arttı, kullanıcılar hem Erdoğan'ın sert üslubunu hem de Kılıçdaroğlu'nun milli vurgularını tartıştı.
Belediyelerdeki yolsuzluk iddialarının kökeni, son bir yılda patlak verdi. CHP'li büyükşehirlerdeki ihale usulsüzlükleri, organize suç bağlantıları ve kaynak gaspı gibi suçlamalar, savcılık soruşturmalarını tetikledi. Erdoğan'ın "tünel kazma" ifadesi, bu iddiaların sistematik olduğunu ima ediyordu; devletin bu yolları "kesme" vaadi, idari reform sinyali veriyordu. Hükümet, bu bağlamda İçişleri Bakanlığı aracılığıyla denetimleri artırdı; 2025 bütçesinde belediye denetimlerine ayrılan kaynaklar %20 yükseltildi. Kılıçdaroğlu'nun "siyaseti temiz tutma" misyonu, CHP'nin kurucu partisi kimliğine atıf yaparak, Atatürk dönemiyle bağ kuruyordu; bu, partinin sol kemalist tabanını konsolide etme çabasıydı.
Dış politika boyutu da göz ardı edilemez. Kılıçdaroğlu'nun İsrail ve ABD'ye yönelik "bela" nitelemesi, CHP'nin geleneksel anti-emperyalist duruşunu yansıtıyordu; Erdoğan ise bu kısmı doğrudan ele almadı, odaklanmayı iç meselelere kaydırdı. Bu, iki liderin vizyon farkını ortaya koyuyordu: Erdoğan pragmatik bir iç-dış denge ararken, Kılıçdaroğlu ideolojik bir uyanış çağrısı yapıyordu. Uzmanlar, bu olayın CHP kongrelerine etki edebileceğini öngörüyor; Kılıçdaroğlu'nun çıkışı, yeni bir liderlik tartışmasını alevlendirebilir.
Sonuçta, Erdoğan'ın "şahidi" Kılıçdaroğlu yorumu, Türkiye siyasetinde hesaplaşmanın yeni bir perdesini açtı. Uçaktaki basın toplantısı, G20'nin gölgesinde yerel yolsuzlukları aydınlattı; Erdoğan'ın sert eleştirileriyle CHP'nin arınma çağrısı, milyonlarca seçmeni düşündürüyor. Bu diyalog, emanet kavramını yeniden merkeze koyarken, siyasetin temizlenme ihtiyacını hatırlatıyor. Gelecekte, yargıdaki iddiaların seyri ve CHP'nin tepkisi, bu hikayenin nasıl devam edeceğini belirleyecek. Peki, bu "rüşvet çarkı" dönmeye devam mı edecek, yoksa keskin bir neşter mi vurulacak?