Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde, özellikle tarım alanlarında yeni bir zorluk ortaya çıkıyor ve bu durum çiftçileri yakından ilgilendiriyor. Son dönemde artan gözlemler, doğanın dengesini etkileyebilecek bir türün hızla yayıldığını işaret ediyor, ancak detaylar adım adım açığa çıkıyor.
Uzmanlara göre, bu zararlı tür özellikle fındık, hurma ve mısır gibi ürünler başta olmak üzere 300'den fazla bitki çeşidine önemli etkilerde bulunabiliyor. Aydın, Sakarya, Ordu, Giresun ve Trabzon gibi illerde vakaların artması, sorunun artık sadece belirli bölgelerle sınırlı kalmadığını, ülke çapında bir boyuta ulaştığını gösteriyor. Aslen Uzak Doğu kökenli olan Kahverengi Kokarca, 2017 yılından itibaren Türkiye'de tespit edilmeye başlandı ve ilk olarak Gürcistan sınırından Karadeniz'e yayıldı. Son yıllarda Marmara ve Ege bölgelerinde de görülmeye başlayan bu tür, iklim değişikliği ve yükselen sıcaklıkların etkisiyle yaşam alanını genişletiyor.
Yaklaşık 1,5 santimetre boyundaki Kahverengi Kokarca, bitkilerin öz suyunu emerek besleniyor ve bu süreç meyvelerde lekelenme, şekil değişiklikleri ile kalite düşüşüne neden oluyor. En çok etkilenen ürünler arasında sert kabuklular gibi fındık ve ceviz, yumuşak meyveler olarak elma, armut, şeftali, Trabzon hurması ve turunçgiller, ayrıca sebzelerden mısır, domates, biber ile fasulye yer alıyor. Uzmanlar, özellikle fındıkta iç meyvenin büzüşmesine yol açan bu durumun, ürünün pazar değerini azalttığını ve genel verim kaybını artırdığını vurguluyor. Son güncel verilere göre, 2025 yılında 40 ilde yürütülen çalışmalarda bu zararlının etkileri daha da belirgin hale geldi.
Tarım ve Orman Müdürlükleri, bu türle mücadele için hem kimyasal hem de biyolojik yaklaşımların birlikte kullanılmasını öneriyor. Kimyasal yöntemlerde, yayılımın yoğun olduğu alanlarda ruhsatlı ilaçlarla kontrollü uygulamalar kısa vadeli çözümler sunuyor, ancak doğal dengenin korunması için özenli bir yaklaşım şart. Biyolojik mücadelede ise uzun vadeli etki için Kahverengi Kokarca'nın doğal rakibi olan Samuray Arısı (Trissolcus japonicus) doğaya bırakılıyor; bu arı, kokarcanın yumurtalarını hedef alarak çoğalmasını önlüyor. 2025'te Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda 83 bin feromon tuzak kuruldu ve 1 milyon 156 bin doğal düşman salımı gerçekleştirildi, ayrıca 1 milyondan fazla hane ilaçlama çalışmalarıyla desteklendi.
Kahverengi Kokarca sadece tarım sahalarında değil, şehirlerdeki evlerde de kendini gösteriyor. Soğuk dönemlerde ısınma amacıyla kapı aralıkları, pencere kenarları ve çatlaklara sığınan bu böcekler, ezildiklerinde belirgin bir koku bırakıyor. Uzmanlar, böcekleri ezmek yerine sabunlu su dolu kaplarda toplama veya Tarım ve Orman Müdürlüklerine bildirme yöntemini tavsiye ediyor. Kışlak alanlarda bu türün kontrol altına alınması, biyolojik mücadele çabalarına ek katkı sağlayabilir.
Ulusal çapta başlatılan mücadele çalışmaları kapsamında, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından zararlının yayılım haritası oluşturuluyor. Uzman ekipler, etkilenen bölgelerde ilaçlama programlarını biyolojik yöntemlerle birleştirerek genişletiyor. Yetkililer, üreticileri bahçelerini düzenli incelemeye ve herhangi bir şüphe durumunda en yakın müdürlüğe başvurmaya çağırıyor. Bu koordineli çabalarla, zararlının denetim altına alınması ve tarımsal üretimin sürdürülebilirliği amaçlanıyor.
Son dönemde küresel ısınma ve vahşi yaşam faktörlerinin etkisiyle yayılımın hız kazandığı belirtilirken, Karadeniz'den Ege'ye sıçrayan bu durum İstanbul gibi büyük şehirleri de kapsıyor. Evlerdeki mücadele yoğunlaşırken, vatandaşlar basit önlemlerle katkı sağlayabilir. Uzmanlar, erken tespit ve toplu müdahalenin başarıyı artıracağını ifade ediyor.
Bu yayılım, tarım sektörünün geleceğini doğrudan etkiliyor ve çiftçiler için yeni stratejiler gerektiriyor. Biyolojik yöntemlerin ön plana çıktığı 2025 çalışmaları, doğal dengenin korunmasına odaklanıyor. Feromon tuzaklar ve arı salımları gibi yenilikçi yaklaşımlar, uzun vadede etkili sonuçlar vaat ediyor.
Türkiye genelinde alarm seviyesinin yükselmesi, tüm paydaşları harekete geçiriyor. Üreticilerden ev sahiplerine kadar herkesin bilinçli olması, sorunun üstesinden gelmede kilit rol oynuyor. Gelecek dönemlerde yapılacak izlemeler, bu mücadelenin seyrini belirleyecek.
Would you like me to generate an original image depicting the Kahverengi Kokarca insect in a natural setting to accompany this article?
