Türkiye'nin bereketli topraklarından yükselen buğday kokusu, sofraların olmazsa olmazı ekmeğin hikayesini anlatır. Her sabah fırınlardan yayılan o tanıdık koku, milyonların güne başlangıcıdır. Ama son günlerde, Manisa'nın Selendi ilçesinde bu koku, bir zam fırtınasıyla gölgeleniyor. Ekmeğe zam geldi; 200 gram ekmek, artık 15 TL etiketiyle raflarda. Bu, sadece bir fiyat artışı değil; aile bütçelerinden fırın kasalarına uzanan bir zincirin yeni halkası. Vatandaşlar, "Ekmeğe zam geldi, şimdi ne olacak?" diye sorarken, fırıncılar çaresizce hesap defterlerine gömülüyor. 200 gram ekmeğin yeni fiyatı, sofraların ritmini değiştiriyor – ve bu değişim, sadece Selendi ile sınırlı kalmayabilir.
Manisa'nın sakin ilçesi Selendi, ekmeğe gelen yüzde 25'lik zamla gündemin ortasına yerleşti. Daha önce 200 gram ekmek 12,5 TL'ye satılıyordu; ama artık 15 TL. Bu, bir ailenin kahvaltısında dört dilim ekmeğin maliyetini 2,5 TL'den 3 TL'ye taşıyor. Somun ekmek de nasibini aldı: 40 TL'den 50 TL'ye sıçrayan fiyat, büyük aileler için ağır bir yük. Fırın önlerinde kuyruklar azalıyor, ama yüzlerdeki endişe büyüyor. Ekmeğe zam geldi, çünkü fırıncılar artık dayanamıyor. Un fiyatlarının roket gibi fırlaması, elektrik faturalarının kabarması, işçilik maliyetlerinin artması... Hepsi, bu 200 gram ekmeğin 15 TL olmasına yol açtı. Fırıncılar, "Ekmeğe zam geldi, mecburduk," diyor; çünkü maliyetler, kâr marjlarını yutmuş durumda. Selendi'deki fırınlar, bu kararı topluca aldı – bireysel direniş, iflasa davetiye olurdu.
Bu zam dalgasının kökenine inelim ki, neden 200 gram ekmeğin 15 TL olduğunu anlayalım. Un, fırınların can damarı; ama son aylarda un torbaları adeta bir lüks. Döviz kurlarındaki dalgalanmalar, ithal buğdayın maliyetini artırdı; yerel üreticiler de bu yükü taşıyamıyor. Elektrik, doğal gaz, işçilik – hepsi, enflasyonun gölgesinde katlanıyor. Selendi'deki fırıncılar, "Ekmeğe zam geldi, çünkü başka çaremiz kalmadı," diye haykırıyor. 200 gram ekmeğin maliyeti, unun torbasına, işçinin alın terine, fırının elektriğine bağlı. Bu artış, sadece bir ilçenin meselesi değil; Manisa'nın diğer köşelerine, hatta Ege Bölgesi'ne yayılabilir. Çünkü un fiyatları, ulusal bir sorun; her fırın, aynı baskıyı hissediyor.
Geçmişe bakalım ki, ekmeğe gelen bu zam dalgasının izlerini sürelim. 2020'lerde pandemi, un fiyatlarını ilk kez sarsmıştı; o zaman 200 gram ekmek 1,5 TL'den 2 TL'ye sıçramıştı. 2022'de enflasyon patlayınca, fiyatlar 5 TL'ye, 2023'te 7,5 TL'ye tırmandı. 2024'te 10 TL standart oldu; 2025 başında ise 12,5 TL'ye demir attı. Ama Selendi'nin bu yüzde 25'lik hamlesi, 200 gram ekmeği 15 TL'ye taşıyarak yeni bir eşik açtı. Türkiye genelinde ekmek fiyatları 13-14 TL bandındayken, bu sıçrama bir uyarı sinyali. Manisa, buğdayın merkezi; burada ekmeğe zam geldiysa, İzmir, Aydın, hatta Ankara sırada olabilir. Fırıncı odaları, benzer kararları masaya yatırıyor; Ticaret Bakanlığı denetimleri sıklaştırsa da, maliyetler karşısında çaresiz. Ekmeğe zam geldi, çünkü ekonomi bir domino oyunu – ve bu domino, 200 gram ekmeğin 15 TL olmasıyla bir taş daha devirdi.
Bu zam, günlük hayatı nasıl etkiliyor? Bir anne, çocuğunun beslenme çantasına koyduğu 200 gram ekmeğin maliyetini hesaplıyor; dört kişilik bir aile, günlük 15 TL'lik ekmek masrafıyla karşı karşıya. Emekliler, maaşlarının eridiğini somun ekmeğin fiyatında görüyor: 50 TL'lik somun, bir akşam yemeğinin yükünü artırıyor. Selendi'de bazıları, "Ekmeğe zam geldi, artık daha az alacağız," diyor; diğerleri evde ekmek yapmaya yöneliyor. Fırıncılar için ise, bu bir hayatta kalma hamlesi: Un torbası, işçilik, faturalar... 200 gram ekmeğin 15 TL olması, onların nefes almasını sağlıyor, ama müşteri kaybı korkusu peşlerinde. Gelecek aylarda, eğer un fiyatları tırmanmaya devam ederse, ekmek 17-18 TL bandına yerleşebilir. Bu, sadece Selendi'nin değil, tüm Türkiye'nin gerçeği – ekmeğe zam geldi, çünkü enflasyon durmuyor.
Uzmanlar, bu durumu nasıl okuyor? Ekonomistler, ekmeğe gelen zammı "enflasyonun kaçınılmaz aynası" olarak görüyor. Un fiyatlarındaki yüzde 30'luk artış, döviz kurlarının gölgesinde; fırıncılar, kâr değil, zarar etmemek için 200 gram ekmeği 15 TL yaptı. Selendi gibi küçük ilçelerde rekabet az, bu yüzden zamlar hızlı hayata geçiyor; ama büyük şehirlerde direnç var. Hükümet, un sübvansiyonlarını artırırsa, ekmeğe zam dalgası yavaşlayabilir – ama bütçe baskısı bu ihtimali zorlaştırıyor. Fırıncı dernekleri, çare arıyor: Gramajı sabit tutmak, toplu alım indirimleri, belki yeni tarifler. Tüketiciler ise pratik yollara sapıyor: Ekmekleri dondurmak, kooperatiflerden almak, hatta evde yoğurmak. Ama ekmeğe zam geldi ve bu, herkesin sofrasını etkiliyor – 200 gram ekmeğin 15 TL olması, sadece bir fiyat değil, bir hayat tarzı değişimi.
Geleceğe dair bir tablo çizelim: Eğer un fiyatları durulursa, Selendi'deki bu zam bir istisna kalabilir; 200 gram ekmek, belki 14 TL'ye iner. Ama enflasyon hız kesmezse, ekmeğe zam dalgası tüm ülkeye yayılır – 20 TL'lik ekmek, uzak bir kabus değil. Fırıncılar, "Ekmeğe zam geldi, çünkü ayakta kalmalıyız," diyor; ama hükümetten destek bekliyor. Ticaret Bakanlığı, denetimlerle fiyata müdahale edebilir; yoksa her il kendi zam hikayesini yazacak. Vatandaşlar, bu süreçte daha dikkatli: Pideye, lavaş'a yönelenler artıyor. Ama ekmek, Türk sofrasının kalbi – 200 gram ekmeğin 15 TL olması, o kalbin ritmini hızlandırıyor.
Sonuçta, Selendi'nin fırınlarından yükselen bu haber, bir ilçeden çok daha fazlasını anlatıyor. Ekmeğe zam geldi; 200 gram ekmek 15 TL oldu, çünkü maliyetler bir çığ gibi. Fırıncıların çaresizliği, vatandaşların bütçesindeki delikle buluşuyor. Bu, sadece bir fiyat artışı değil; ekonomik dayanıklılığın bir testi. Bir sonraki zam nerede, ne zaman vuracak? Fırınların sıcacık havası, şimdi bu sorunun ağırlığını taşıyor. Ama o sıcaklık, bir umut da barındırıyor – belki bir sübvansiyon, belki bir çözüm. Ekmeğe zam geldi, ama sofralar hâlâ direniyor; 200 gram ekmek, 15 TL olsa bile, o direnç hepimizin hikayesi.