Türkiye'nin finansal sistemini zehirleyen dev bir kara para akışı, son yıllarda adeta bir canavar gibi büyüdü ve ekonomiyi kökünden sarsmaya başladı. Uzmanlar, bu trafiğin boyutunun tam 50 milyar doları aştığını söylüyor; bir yılda yüz binlerce siteyi kapatan yetkililer bile bu selin önüne geçemedi. Yasadışı bahis operasyonları, sahte POS cihazları ve denetimsiz ödeme kurumları üzerinden dönen bu kirli para döngüsü, sadece bireysel kayıplara değil, ulusal güvenliğe de tehdit oluşturuyor. Peki, bu ağ nasıl oluştu, neden bu kadar hızlı yayıldı ve en önemlisi, neden hala tam olarak durdurulamıyor?
Güncel verilere göre, 2024'te tespit edilen 3 bin sanal POS cihazı ve kapatılan 300 bin yasadışı site, buzdağının yalnızca görünen kısmı. Bu makalede, konunun en derin katmanlarını ele alacağız; kara para aklama mekanizmalarından spor kulüplerinin rolüne, devlet kurumlarının mücadeledeki zaafiyetlerine kadar her detayı inceleyeceğiz. Zira bu, sadece bir finans skandalı değil, toplumun her kesimini etkileyen bir ulusal kriz.
Öncelikle, kara para trafiğinin en büyük yakıt kaynaklarından biri olan yasadışı bahis sitelerinin yükselişini anlamak şart. Uzmanlara göre, bu siteler artık uyuşturucudan bile daha karlı bir alan haline geldi. Eskiden "1 kilo toz bir otobüs" diye bir laf vardı; hızlı ve risksiz para için uyuşturucu ilk sırada tutulurdu. Ama son yıllarda tablo değişti: Yasadışı bahis, en kolay ve en hızlı kazanç kapısı olarak tahtı ele geçirdi. Neden mi? Çünkü bu işin büyük kısmı yurtdışından yönetiliyor – Gürcistan gibi ülkelerde yasal olan bu siteler, Türkiye'den erişildiğinde "illegal" damgası yiyor. Orada yasalar gevşek, kontrol zayıf; siteler rahatça faaliyet gösteriyor ve paralar akıyor. Türkiye'de ise polis, jandarma ve MASAK gibi kurumlar gece gündüz operasyon yapıyor, ama kaynak yurtdışında olunca mücadele yarım kalıyor. Sonuç? Yıllık hacim milyarlarca dolara ulaşıyor ve bu para, sisteme zehir gibi sızıyor.
Bu noktada, spor kulüplerinin rolü devreye giriyor ve işler daha da karmaşıklaşıyor. 5549 sayılı Kanun'a göre, spor kulüpleri "sorumlu grup" olarak tanımlanıyor. Yani, her işlemde, her etkinlikte kara para veya terör finansmanı şüphesi doğarsa, 10 gün içinde bildirim yapmak zorundalar. Ama gerçek ne? Yıllardır binlerce maç, yüzlerce transfer ve etkinlik düzenlenmesine rağmen, spor kulüplerinden tek bir şüpheli işlem raporu gelmemiş. Hiç! Bu, ya her şeyin tertemiz olduğunu gösterir –ki uzmanlar buna inanmıyor– ya da bir görmezden gelme hali var. Son dönemde patlak veren skandallar, kulüplerin etrafında dönen şüpheli paraları gün yüzüne çıkardı. Transfer ücretleri, sponsorluk anlaşmaları derken, milyarlarca liralık hareketlilik içinde kaybolan kara para akımları... Kulüplerin bu sessizliği, trafiğin büyümesine zemin hazırlıyor. Eğer en azından birkaç rapor gelseydi, belki de bu ağın kolları şimdiye kadar kesilirdi.
Peki, bu paralar nasıl akıyor? İşte burada ödeme ve elektronik para kurumları sahneye çıkıyor – ve tam bir facia tablosu ortaya seriliyor. 2013'te 6493 sayılı Kanun'la kurulan bu sektör, aslında iyi niyetli bir adımdı: Bankaların yükünü hafifletmek, hızlı ve ucuz işlemler sağlamak için. Küresel standartlara uyum adına atılmış bir adım. Ama ne yazık ki, denetim mekanizması baştan beri aksıyor. Kuruluşundan beri önce BDDK, sonra Merkez Bankası denetiminde olan bu kurumlar, lisans verme, kontrol ve denetim aşamalarında üç büyük hata yapıyor: Birincisi, lisans verirken yeterli inceleme yapılmıyor; kimlerin arkasında neyin olduğu göz ardı ediliyor. İkincisi, faaliyet sırasında kontroller yetersiz kalıyor. Üçüncüsü ise, tespit edilen sorunlar hızlıca değerlendirilmiyor ve yaptırımlar gecikiyor. Sonuç? Bu kurumlar, yasadışı bahis sitelerinin vazgeçilmezi haline geliyor. POS cihazları dağıtıyorlar, sanal POS'lar sağlıyorlar ve kara para akışını kolaylaştırıyorlar. Güzellik merkezlerinden spor kulüplerine, her yasadışı işin altında bu kurumların izi var. Kirli paranın kaynağı olan suçlarda –bahis, dolandırıcılık, kaçakçılık– hep onlar ön planda.
Güncel bir örnekle somutlaştıralım: 2024 verilerine göre, Türkiye'de 3 bin sanal POS cihazı kara para aklamak için kullanılmış halde tespit edildi. Üstelik 300 bin yasadışı bahis sitesi kapatıldı! Bu rakamlar, sorunun ne kadar derin olduğunu gösteriyor. Finansal İstikrar Komitesi'nin son toplantısında, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek başkanlığında iki kritik karar alındı: Birincisi, ödeme kurumlarının kötü niyetli kullanımlarına karşı önlemler; ikincisi, sermaye piyasalarındaki manipülasyonlara yönelik değerlendirme. Ama uzmanlar haklı olarak soruyor: Neden bu kararlar daha önce alınmadı? Eğer o üç hata –lisans, kontrol, denetim zaafı– baştan giderilseydi, bugün 50 milyar dolarlık bir felaketle uğraşmazdık. Devlet mekanizması inanılmaz güçlü; polis, MASAK, Merkez Bankası... Eğer irade olursa, bu suçları sıfıra indirgemese de büyük ölçüde azaltmak mümkün. Ama bazen bir göz yumuluyor, bazen iki göz birden kapatılıyor ve gerçekler görünmez hale geliyor.
Bu irade meselesi, konunun en can alıcı yanı. Uzmanlar, "Bu bir seçim meselesi" diyor ve ekliyor: "Devlet isterse, yasadışı bahis, piyasa dolandırıcılığı ve kara para akımını fark edilir düzeyde düşürebilir." Nitekim, Can Holding vakası gibi patlamalar, sistemin ne kadar kırılgan olduğunu gösteriyor. O olay 34 ay önce patlak verdiğinde, arkasında yatan bağlantılar gün ışığına çıktı: Yine ödeme kurumları, yine şüpheli transferler. Ama bu sadece bir örnek; asıl sorun, sistematik bir zaaf. Piyasa dolandırıcılığı da cabası – hedge fonlar, hisse senedi manipülasyonları derken, yasadışı bahis tahtını zorluyor. Eskiden uyuşturucu üçüncü sıradaydı; şimdi ise dördüncüye geriledi. Bu değişim, teknolojinin ve dijital paranın gücüyle açıklanabilir: Kolay erişim, anonim hesaplar, yurtdışı sunucular... Hepsi birleşince, mücadele kat kat zorlaşıyor.
Peki, çözüm nerede yatıyor? Öncelikle, yurtdışı kaynaklara karşı uluslararası işbirliği şart. Gürcistan gibi ülkelerle diplomatik baskı, yasal olmayan sitelerin kökünü kurutabilir. İkincisi, iç denetimde radikal adımlar: Lisans verme süreçleri sıkılaştırılmalı, her ödeme kurumu için gerçek zamanlı izleme zorunlu kılınmalı. Üçüncüsü, spor kulüpleri gibi sorumlu gruplara caydırıcı cezalar getirilmeli – rapor vermemek, otomatik soruşturma nedeni olmalı. Son olarak, farkındalık kampanyaları: Vatandaşlar, bu sitelere para yatırmanın sadece kişisel değil, ulusal bir suç olduğunu bilmeli. 2025'in başlarında, bu trafiğin etkileri daha da belirginleşecek; çünkü ekonomik baskılar artarken, insanlar hızlı para vaadine daha kolay kapılıyor. Ama umut var: Eğer o "irade" devreye girerse, 50 milyar dolarlık bu canavar evcilleştirilebilir.
Bu derinlemesine inceleme, Türkiye'nin finansal sağlığını tehdit eden bu ağın her katmanını aydınlatmayı amaçlıyor. Kara para aklama, yasadışı bahis ve denetim zaafiyetleri arasındaki bağlantılar, sadece uzmanları değil, hepimizi ilgilendiriyor. Zira bu para, vergilerimizi, emeklerimizi emiyor ve geleceğimizi karartıyor. Gelecek aylarda atılacak adımlar, bu hikayenin sonunu belirleyecek – izlemeye devam edin, çünkü gerçekler daha da şaşırtıcı olabilir.
