Emeklilik dönemi, birçok kişi için huzurlu ve rahat bir yaşamın başlangıcı olarak hayal edilir. Ancak son dönemde gündeme gelen bazı düzenlemeler, bu hayali biraz gölgeliyor gibi görünüyor. Özellikle sosyal güvenlik sistemindeki borçlar ve ödemelerle ilgili yeni adımlar, emeklilerin dikkatini çekiyor. Bu değişiklikler, uzun yıllar çalışıp emekliliğe hak kazanan bireyleri yakından ilgilendiriyor ve gelecek planlarını yeniden gözden geçirmelerine neden olabilir.
Asıl detaylara gelince, TBMM'ye sunulan bir kanun teklifiyle Sosyal Güvenlik Kurumu'na prim borcu olan emeklilerin maaşlarında yüzde 25'e varan oranda kesinti yapılması öngörülüyor. Bu teklif, genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin borçlar nedeniyle maaş kesintisi uygulanacak emeklilerin sayısını da netleştiriyor. Yaklaşık 1 milyon emekli bu durumdan etkilenecek. Özellikle devlet memuru olan bir kişinin belli dönemde memuriyetten ayrıldığında genel sağlık sigortası prim borcu doğmuş olması, daha sonra tekrar memuriyete girmiş veya sigortalı bir işte çalışmaya başlamış olması gibi durumlar söz konusu. Bu kişiler emekliliğe hak kazandıklarında prim borcu var mı yok mu diye sorgulama yapılmadan emekli aylığı bağlanıyor.
Memurlara ya da SSK statüsünde çalışanlara emekli aylığı bağlanacağı zaman herhangi bir borç sorgusu yapılmıyor. Sadece BAĞ-KUR’lulara emekli aylığı bağlanmadan önce borç sorgusu yapılıyor. Kanuna göre BAĞ-KUR’lulara malullük ve yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmesi gerekiyor. BAĞ-KUR’lunun ölümü halinde hak sahiplerine dul ve yetim aylığı bağlanırken de prim borcunun ödenmiş olması şartı aranıyor. Prim borcunu ödemeyen BAĞ-KUR’lu veya hak sahiplerine emekli aylığı ya da dul ve yetim aylığı bağlanmıyor.
Buna karşılık SSK veya Emekli Sandığı kapsamında emekli aylığı bağlanırken borç sorgulaması yapılmadığından, geçmişte prim borcu bulunduğu emekli aylığı bağlandıktan sonra ortaya çıkabiliyor. Söz konusu madde kapsamındaki kişiler ya memuriyetten ya da SSK’dan emekli olmuş ve ara dönemlerde genel sağlık sigortası borcu doğmuş kişiler. Bu kapsamda yer alan kişi sayısı 961 bin. Ayrıca, 1999 öncesi sigortalılığı başlamış ve genel sağlık sigortası borcu olan da 304 bin kişi bulunuyor.
Kanun teklifi Genel Kurul’da aynen kabul edilirse dul ve yetim aylığı almakta olan ve aylık aldıkları dosyadaki kişinin prim borcu bulunanların ölüm aylığından da yüzde 25’e kadar kesinti yapılabilecek. Bu durum, aileleri de doğrudan etkileyecek bir gelişme olarak öne çıkıyor. Uygulama yeni yılda başlayacak, yani prim borcu bulunan emeklilerin aylıklarında kesinti yapılmasına dair düzenleme 1 Ocak 2026 tarihinde yürürlüğe girecek. Borcu bulunan emeklilerin aylıklarından ocak ayından itibaren kesinti yapılmaya başlanacak.
Bu düzenleme, emeklilerin mali durumlarını yeniden değerlendirmelerine yol açabilir. Özellikle prim borçlarının nasıl oluştuğu ve bu borçların sorgulanma süreçleri, birçok kişi için sürpriz unsurlar taşıyor. Örneğin, memuriyetten ayrılıp tekrar dönen bireylerde borç birikimi sık rastlanan bir durum. Benzer şekilde, SSK kapsamında çalışanlarda da benzer sorunlar yaşanabiliyor. Bu kesintilerin oranı yüzde 25'e kadar çıkabildiği için, aylık gelirlerde belirgin bir azalma söz konusu olacak.
Emeklilerin bu konudaki farkındalığını artırmak önemli, çünkü borç sorgulaması yapılmadan bağlanan aylıklar, sonradan kesintiyle karşı karşıya kalabiliyor. BAĞ-KUR’lular için ise borç ödeme şartı zaten mevcut, ancak diğer statülerde bu uygulama yeni bir yaklaşım getiriyor. Toplam etkilenen kişi sayısının 1 milyona yaklaşması, konunun geniş bir kitleyi kapsadığını gösteriyor.
Dul ve yetim aylıkları alanlar için de benzer kesintiler öngörülmesi, aile bütçelerini etkileyecek. Bu kişiler, aylık aldıkları dosyadaki prim borçlarından dolayı yüzde 25 kesintiyle karşılaşabilir. Bu, özellikle bağımlı aile üyeleri için ek bir yük anlamına geliyor. Düzenlemenin 2026 Ocak itibarıyla yürürlüğe girmesi, emeklilere borçlarını gözden geçirme fırsatı veriyor.
Genel olarak, bu kanun teklifi sosyal güvenlik sistemindeki borç yönetimini sıkılaştırmayı amaçlıyor. Emeklilerin prim borçlarını zamanında ödemeleri, gelecekteki aylıklarında kesinti yaşanmasını önleyebilir. Bu gelişme, emeklilik planlaması yapan herkes için bir uyarı niteliğinde.
