Türkiye, sonbaharın ılık esintilerinden sıyrılıp adeta bir kış masalına uyanıyor. Sabah kahvelerini yudumlarken pencereden süzülen güneş ışınları, milyonları aldatmasın; çünkü meteoroloji uzmanları, doğuda bir soğuk hava dalgasının sinsice yaklaştığını fısıldıyor. Yazın son demlerinde, tişörtlerle gezinenler bir anda montlara sarılacak; zira Perşembe gününden itibaren hava, özellikle Doğu Anadolu ve Karadeniz’in yüksek yaylalarında, adeta buzdolabına dönüşecek. Prof. Dr. Orhan Şen’in sosyal medya üzerinden yaptığı çarpıcı uyarı, doğanın bu ani dönüşünü gözler önüne seriyor: Sıcaklıklar 7-10 derece düşecek, yaylalar lapa lapa karla kaplanacak! Bu, sadece bir hava durumu tahmini değil; sanki mevsimler arasında bir hesaplaşma, doğanın sürpriz bir hamlesi gibi. Peki, bu soğuk dalga nereleri vuracak, şehirler nasıl etkilenecek? Hazırlıksız yakalanmamak için kulak verin, çünkü kış, beklenenden erken kapıyı çalıyor.
Şen’in X platformundaki (eski Twitter) paylaşımı, meteoroloji gündemini altüst etti. Şu an mevsim normallerinde seyreden sıcaklıklar, Çarşamba’yı Perşembe’ye bağlayan gece ansızın değişecek. Doğu Anadolu’nun kalbi Erzurum, Erzincan ve Gümüşhane, bu soğuk dalganın ilk hedefi; sıcaklıklar bir gecede 7-10 derece birden düşecek, termometreler adeta yere çakılacak. Bu ani soğuma, özellikle Doğu Karadeniz’in yüksek yaylalarını beyaz bir örtüyle saracak; Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun’un 1500 metre ve üzeri kesimlerinde kar yağışı bekleniyor. Şen, “Yayla yollarında dikkat!” diye uyarıyor; zira lapa lapa kar, yolları kayganlaştırabilir, görüş mesafesini sıfıra indirebilir. Şehir merkezlerinde ise durum biraz daha ılımlı; buralarda yağmur hakim olacak, ama yüksek kesimlerdeki kar manzaraları, sosyal medyada şimdiden merak uyandırıyor. X’te Meteoroloji Takip’in paylaştığı bir görsel, Kaçkar Dağları’nda karla kaplı yaylaları hayal ettiriyor; kullanıcılar, “Eylül’de kar mı, şaka gibi!” yorumlarıyla şaşkınlıklarını dile getiriyor.
Batı illeri içinse rahatlama sinyali var; İstanbul, İzmir, Antalya gibi bölgelerde sıcaklıklar mevsim normallerinde dans etmeye devam edecek. Şen, “Batıda kar veya ciddi soğuma beklemiyoruz,” diyerek Marmara ve Ege’deki vatandaşları sakinleştiriyor. Ama doğudaki bu dramatik değişim, tüm ülkeyi etkiliyor; zira yaylalardaki kar, tarımı, turizmi ve günlük hayatı yeniden şekillendirecek. Erzurum’un Palandöken’i, Gümüşhane’nin Zigana’sı, Rize’nin Ayder Yaylası gibi noktalar, erken karla turizm sezonunu öne çekebilir; ama hazırlıksız köylüler, hayvancılıkla geçinenler için risk büyük. Şen’in uyarısı, geçmişte yaşanan ani hava değişimlerini hatırlatıyor; örneğin, 2016’da Trabzon’un yüksek kesimlerinde Eylül karı yolları kapatmış, köylüler mahsur kalmıştı. Benzer bir senaryo, bu Perşembe gerçekleşebilir; Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün (MGM) haritaları, Şen’in tahminlerini doğruluyor, sarı ve turuncu uyarılar yolda.
Bu soğuk dalganın kökeni, Sibirya’dan gelen yüksek basınç sistemine dayanıyor. Uzmanlar, Karadeniz üzerinden süzülen soğuk hava kütlesinin, Kafkaslar’dan Türkiye’ye inerek yaylaları vuracağını söylüyor. X’te Hava Forum’un analizi, “Sibirya soğuğu erken geldi, 1500 metre üstü kar, 1000 metre üstü sulu kar” diyerek detaylandırıyor. Bu, sadece bir hava olayı değil; tarım için alarm zilleri çalıyor. Erzurum ve Erzincan’da erken don, hububat ve meyve bahçelerini tehdit edebilir; Gümüşhane’nin fındık hasadı, yağışla sekteye uğrayabilir. Köylüler, “Hayvanları yayladan indirmedik, ne yapacağız?” diye fısıldıyor; yerel yönetimler, karla mücadele ekiplerini hazır bekletiyor. MGM’nin 15 Eylül 2025 verileri, doğuda sıcaklıkların 8-12 dereceye düşeceğini, batıda ise 20-25 derece bandında kalacağını gösteriyor. Ama asıl mesele, bu ani geçişin yaratacağı şok; yayla yollarında mahsur kalanlar, kapanan geçitler, donan tarlalar... Geçmişte, 2020’de Ardahan’da Eylül karı elektrik kesintilerine yol açmış, köyler günlerce izole kalmıştı. Şen’in uyarısı, bu riskleri yeniden hatırlatıyor; “Kar lastiklerini hazırlayın,” diye ekliyor, şakayla karışık.
Sosyal medya, bu haberle çalkalanıyor; X’te #KarGeliyor etiketi trend olurken, kullanıcılar hem heyecanlı hem endişeli. Bir paylaşımda, “Ayder’de kar, eylülde mi? Turistler coşar ama köylü ne yapsın?” deniyor; bir başkası, “Erzurum’da kayak sezonu erken açılır!” diye espri yapıyor. Ama uzmanlar ciddi: Şen, yüksek kesimlerde biriken karın, ilkbahar sellerini tetikleyebileceğini ima ediyor; zira eriyen kar suları, Karadeniz’in derelerini taşırabilir. MGM’nin geçmiş verileri, 2018’de Rize’de erken kar sonrası sel felaketiyle 3 köyün tahliye edildiğini hatırlatıyor. Bu risk, yerel yönetimleri harekete geçiriyor; Trabzon ve Rize’de karla mücadele ekipleri teyakkuzda, yol açma araçları hazır. Ama köylüler, “Devlet erken uyarsa iyi, yoksa yaylada kalırız,” diye dert yanıyor. Şen’in tahmini, sadece yaylaları değil, şehirleri de hazırlıksız yakalayabilir; doğalgaz faturaları artacak, kömür stokları tükenecek, enerji talebi patlayacak.
Peki, bu kar fırtınası ne kadar sürecek? Şen’in analizine göre, soğuk dalga Perşembe’den Pazar’a kadar etkili; sıcaklıklar hafta sonu hafif yükselecek, ama yaylalarda kar kalıcı olabilir. Batı illerinde ise yağmur geçişleri bekleniyor; İstanbul’da Perşembe-Cuma hafif sağanak, Cumartesi güneşli bir hava. Ama doğudaki bu erken kış, tüm dengeleri bozuyor; turizmden tarıma, enerjiden ulaşıma her şey etkilenecek. X’te Meteorolojik’in paylaşımı, “Doğu Karadeniz’de 20-30 cm kar birikimi” öngörüyor; bu, yayla yollarını kapatabilir, turistik gezileri aksatabilir. Köylüler içinse hayatta kalma mücadelesi: Sobalar yakılacak, hayvanlar ahırlara çekilecek, ama don riski ürünleri vurursa, geçim derdi büyüyecek. Şen, “Planlı olun, yayladan inin,” diye uyarıyor; MGM ise resmi uyarıyı bugün-yarın yayınlayacak.
Bu ani değişim, Türkiye’nin iklim sahnesinde yeni bir perde açıyor. Geçmişte, 2010’larda erken karlar köylüleri hazırlıksız yakalamış, milyonlarca liralık tarım zararı doğurmuştu. Şimdi, 2025’in bu sürprizi, aynı riskleri taşıyor; ama sosyal medyanın gücüyle uyarılar hızla yayılıyor. X’te Hava Haber’in videosu, Kaçkarlar’da kar yağışını simüle ediyor; yorumlar, “Eylül karı romantik ama tehlikeli” diyor. Şen’in sözleri, doğanın şakasız olduğunu hatırlatıyor; Erzurum’da termometre 8 dereceye, Gümüşhane’de 10 dereceye düşerse, hazırlıksız olanlar üşüyecek. Batı rahat, ama doğu alarma geçmiş; yaylalar beyaz bir masal, şehirler yağmurlu bir gerçekle yüzleşecek. Bu fırtına, sadece havayı değil, hayatı da değiştirecek; montlarınızı, berelerinizi hazırlayın, çünkü kış, eylülde kapıyı çalıyor!
