İstanbul’un trafiği, sadece yollarda değil, artık vatandaşın cebinde de sıkışıyor. Metro, metrobüs, otobüs, vapur, taksi ve okul servisleri... Şehrin nabzını tutan bu ulaşım ağları, bir kez daha zam dalgasıyla sarsıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Meclisi, 11 Eylül 2025’te Saraçhane’de gerçekleştirdiği eylül ayı oturumunda, toplu ulaşım ücretlerine yüzde 30 zam kararını oy çokluğuyla onayladı. CHP’nin desteğiyle geçen karar, AK Parti’nin muhalefet şerhine rağmen 15 Eylül’den itibaren yürürlüğe girecek. Peki, bu zamlar İstanbullunun hayatını nasıl değiştirecek? Milyonlarca insanın her gün kullandığı ulaşım, artık lüks mü olacak?
Zam Fırtınası: Yeni Tarifeler Cep Yakıyor İBB Meclisi’nin üçüncü oturumunda, Meclis 2. Başkanvekili Gökhan Gümüşdağ’ın başkanlığında alınan karar, kentteki tüm ulaşım araçlarını kapsıyor. Elektronik tam bilet, 27 TL’den 35 TL’ye yükseldi; bu, günlük işe gidip gelen bir çalışanın aylık giderini 160 TL artıracak. “Mavi Kart” aylık abonman ücreti, 2 bin 120 TL’den 2 bin 748 TL’ye fırladı; öğrencilerin ve düzenli kullanıcıların bütçesi bu artıştan en çok etkilenecek. Deniz yolu taşımacılığı da zamdan nasibini aldı: Üsküdar-Eminönü seferi 34,20 TL’den 44,33 TL’ye, Kadıköy-Eminönü ve Kadıköy-Beşiktaş seferleri 38,11 TL’den 49,40 TL’ye, Bostancı-Adalar seferi ise 100,45 TL’den 130,22 TL’ye çıktı. Adalar’a yolculuk, artık bir tatilden farksız bir maliyetle karşı karşıya.
Taksi ücretleri de uçuşa geçti. Taksimetre açılış ücreti 42 TL’den 54,50 TL’ye, kilometre başına mesafe ücreti 28 TL’den 36,30 TL’ye, saatlik zaman tarifesi 350 TL’den 453,71 TL’ye yükseldi. Kısa mesafe (indi-bindi) ücreti ise 135 TL’den 175 TL’ye çıktı. Bir taksici, “Mazot 45 TL, bu zamlar yetmez” derken, vatandaşlar X’te isyan ediyor: “Taksiyle markete gitmek, marketten aldığım poşetten pahalı!” Minibüs ücretleri de zamlandı: 4 kilometreye kadar indi-bindi ücreti 25 TL’den 32,50 TL’ye, 4-7 km 26 TL’den 34 TL’ye, 7-11 km 27 TL’den 35 TL’ye, 11-15 km 28 TL’den 36 TL’ye, 15-20 km 30 TL’den 39 TL’ye çıktı. Öğrenci minibüs ücreti ise 16 TL’den 21 TL’ye yükseldi. Bir öğrenci, “Günde iki minibüs, ayda 600 TL’yi geçti” diye yakınıyor.
Okul servis ücretleri, velilerin belini büküyor. 0-1 km mesafe ücreti 2 bin 605 TL’den 3 bin 376 TL’ye, personel servis ücreti 1.355 TL’den 1.757 TL’ye yükseldi. Bir veli, “Çocuğumu okula göndermek, ikinci bir kira ödemek gibi” diyor. Bu zamlar, 15 Eylül’den itibaren devreye girecek; yani Pazartesi sabahı İstanbullular yeni tarifelerle otobüse binecek, taksiye el kaldıracak, vapura koşacak. Ancak bu artışlar, zaten enflasyonla boğuşan milyonların cebinde yeni bir delik açacak. 2025’te asgari ücret 17 bin TL civarında; bir çalışanın sadece ulaşım gideri, maaşının yüzde 20’sini yutabilir.
AK Parti’den Sert Muhalefet, CHP’den Savunma AK Parti grubu, zam kararına muhalefet şerhi koydu. Şerhte, “Ocak 2025’te UKOME’nin yüzde 35 zammı giderleri karşıladı, yeni zam için gerekçe yok” denildi. AK Partili Meclis Üyesi Serdar Duran, “Enflasyon yüksek ama bu zamlar vatandaşı ezdi. Bakanlık temsilcileri haziranda yüzde 21,29’luk zammı reddetmişti, şimdi mecliste CHP çoğunluğuyla geçti” diye eleştirdi. CHP’li üye Ali Haydar Kahraman ise, “Akaryakıt ton başına 45 bin TL, lastik fiyatları yüzde 60 arttı. İBB sübvanse ediyor ama bu zam kaçınılmazdı” savunmasını yaptı. CHP, kararın UKOME yerine İBB Meclisi’nde alınmasını sağlayarak, Bakanlık vetosunu aştı – bu, siyasi bir zafer mi, yoksa vatandaşın sırtına yeni bir yük mü?
Zamlar Neden Bu Kadar Tartışılıyor? İstanbul’da ulaşıma bu yıl ikinci zam. Ocak 2025’te UKOME, yüzde 35 artış yapmış; tam bilet 20 TL’den 27 TL’ye çıkmıştı. Haziran’da önerilen yüzde 21,29’luk ek zam, Bakanlık temsilcilerinin “hayır” oyuyla reddedilmişti. Şimdi, yüzde 30’luk zam, CHP’nin meclis çoğunluğuyla geçti. 2024’te toplu taşıma ücreti 15 TL’ydi; iki yılda yüzde 133 artış, vatandaşın belini büktü. TÜİK’e göre, 2025’te ulaşım enflasyonu yüzde 75; mazot fiyatları 2023’ün 20 TL’sinden 45 TL’ye fırladı. İBB’nin sübvansiyonları, 2024’te 10 milyar TL’yi aştı ama bu, zamları durduramadı. Sosyal medyada, X’te #İstanbulZam etiketiyle binlerce paylaşım: “Mavi Kart 2.748 TL, asgari ücretle nasıl geçinelim?” Bir başkası, “Taksi 175 TL, yürümek daha ucuz!”
Zamlar, sadece fiyat değil; İstanbul’un sosyal dokusunu etkiliyor. 15 milyonluk şehirde, günlük 7 milyon toplu taşıma yolculuğu yapılıyor. Öğrenciler, “21 TL minibüs, kantinde yemek yiyemiyoruz” diyor. Veliler, servis ücretlerinden şikayetçi; taksiciler, “Müşteri azaldı, zam yetmez” diyor. Uzmanlar, “Raylı sistem yatırımları artsa, maliyetler düşer” önerisinde bulunuyor. İBB, 2025’te 10 yeni metro hattı planlıyor ama bu, bugünün yükünü hafifletmiyor. Gelecekte, 2026’da bilet fiyatları 50 TL’yi bulabilir; vatandaş, “Otobüse mi bineyim, kira mı ödeyeyim?” diye soruyor.
Bu zamlar, İstanbul’un trafiğini de artırabilir. Minibüs ve taksi ücretleri yükselirken, özel araç kullanımı patlayabilir; bu, hava kirliliğini ve trafik sıkışıklığını körükler. Deniz yolu zamları, Adalar turizmini vurabilir; 130 TL’lik bilet, günübirlik gezileri lüks yapar. CHP’nin “Mecburen zam yaptık” savunması, AK Parti’nin “Vatandaşı düşünmüyorsunuz” eleştirisiyle çarpışıyor. İstanbullular, duraklarda beklerken, Saraçhane’deki kararları sorguluyor: “Bu şehirde yaşamak artık sadece zenginlere mi?” 15 Eylül’den itibaren, her bilet, her taksi, her vapur, bu soruyu yeniden sorduracak. İstanbul’un kalbi atıyor – ama cepler yanıyor.
