Teknoloji dünyasında sessiz sedasız ilerleyen gelişmeler, bazen beklenmedik sırları gün yüzüne çıkarır ve tüm sektörü etkileyecek yeni tartışmaları tetikler.
Bu sırların en yenisi, Huawei'nin ileri düzey yonga teknolojilerine erişim yöntemleriyle ilgili. Kanada merkezli araştırma şirketi TechInsights, Huawei'nin en gelişmiş yapay zeka yarı iletkenlerinde TSMC, Samsung Electronics ve SK Hynix gibi şirketlerin kritik bileşenlerini kullandığını ortaya koydu. Bu bulgular, Huawei'nin yabancı teknolojilere bağımlılığını gösterirken, aynı zamanda uluslararası yaptırımların nasıl aşıldığına dair ipuçları verdi. TechInsights'ın ürün parçalama analizleri, Huawei'nin 2022'de Çin yapımı akıllı telefon işlemcisini nasıl Qualcomm ve Apple gibi rakiplerle rekabet edebilecek seviyeye getirdiğini de belgeledi.
Çin Ticaret Bakanlığı, TechInsights'ı Güvenilmez Varlıklar Listesi'ne ekleyerek Çin'deki kuruluşlar veya bireylerle iş yapmasını yasakladı. Bakanlık, "TechInsights gibi yabancı varlıklar, Çin'in güçlü itirazlarına rağmen Tayvan ile askeri-teknik işbirliği gibi faaliyetlerde bulundu, Çin hakkında kötü niyetli açıklamalar yaptı ve yabancı hükümetlere Çinli şirketleri bastırmada yardımcı oldu" açıklamasında bulundu. Bu karar, TechInsights'ın Japon, Kore ve Avrupa birimlerini ile yan kuruluşu Strategy Analytics'i de kapsıyor. Şirket, yorum yapmayı reddetti.
Benzer şekilde, Hollanda merkezli ASML Holding'in eski bir Çin tabanlı çalışanı, şirketin tescilli teknoloji verilerini yetkisiz şekilde ele geçirmekle suçlandı. ASML'nin 2022 yıllık raporunda Şubat 2023'te yayınlanan bilgilere göre, bu olay ihracat kontrollerini ihlal etmiş olabilir. Şirket CEO'su Peter Wennink, olayı "kutusu olmayan bir yapbozun bir parçası" olarak tanımladı. Çalınan verilerin, ASML'nin gelişmiş litografi sistemlerinin detaylarını içeren bir yonga makinesi deposunu hedef aldığı belirtildi. ASML, olayı Hollanda ve ABD yetkililerine bildirdi ve ek güvenlik önlemleri aldı, ancak işlerine maddi etki olmadığını vurguladı.
Bu eski çalışan, ASML'den ayrıldıktan sonra Huawei Technologies'e katıldı. Hollandalı gazete NRC'nin isimsiz kaynaklara dayandırdığı rapora göre, bu geçiş ABD-Çin teknoloji gerilimlerini daha da artırdı. Huawei, ABD yaptırımlarına tabi bir telekomünikasyon devi olarak, yeni Mate 60 Pro akıllı telefonunda derin ultraviyole (DUV) makineleri kullanarak yonga üretimini gerçekleştirdi, ancak ASML'nin daha ileri extreme ultraviyole (EUV) makinelerine erişimi kısıtlandı. ASML, bu olayın işlerine önemli bir etkisi olmadığını belirtti.
Bu olaylar, ABD ve Çin arasındaki yonga savaşının yeni bir boyutunu temsil ediyor. 2019'dan beri Hollanda hükümeti, ASML'nin en gelişmiş makinelerini Çin'e satmasını yasakladı. Ekim 2023'te ABD, ABD araçları veya yazılımları kullanan çiplerin Çin'e ihracatına yeni lisans gereklilikleri getirdi. ASML, 2021 yıllık raporunda da Çinli firma DongFang JingYuan Electron'un ürünlerinin fikri mülkiyet haklarını ihlal edebileceğini iddia etti, ancak Pekin merkezli şirket bunu reddetti ve yasal haklarını saklı tuttuğunu söyledi.
Ayrıca, başka bir eski ASML mühendisi, yonga teknolojisini Rusya'ya çaldığı iddiasıyla üç yıl hapis cezasına çarptırıldı. Savcılar, çalınan dosyaları sattığını kanıtlayamasa da, banka hesabındaki para yatırmalarının şüpheli olduğu belirtildi. Hollanda Bakanı, Çin'i yonga teknolojisi sırları için en büyük tehdit olarak nitelendirdi ve ASML'nin yıllık raporunda yonga teknolojisi hırsızlığını kabul etti.
Öte yandan, Çin'de Beijing E-Town Semiconductor Technology, ABD'li Applied Materials'ı ticari sır hırsızlığıyla suçlayarak dava açtı ve ABD şirketinin yasadışı yöntemlerle sırları elde ettiğini iddia etti. Bu dava, ABD-Çin arasındaki karşılıklı suçlamaları artırdı.
TechInsights'ın 2023'ten beri Huawei'nin sırlarını ifşa etmesi, şirketin Amerikan bileşenlerini değiştirmeye yönelik çabalarına rağmen yabancı çiplere bağımlılığını gösterdi. Bloomberg ile 2022'de yapılan ortak soruşturma, Huawei'nin Çin yapımı işlemcisinin rekabet gücünü kanıtladı. Son analizler, Huawei cihazlarında kısıtlı TSMC çiplerinin üçüncü taraflar aracılığıyla kullanıldığını doğruladı.
Bu gelişmeler, küresel yarı iletken endüstrisinin geleceğini şekillendiriyor. Şirketler, tedarik zincirlerini yeniden yapılandırırken, hükümetler ihracat kontrollerini sıkılaştırıyor. Huawei'nin yeni AI yongaları, Nvidia gibi rakiplere meydan okuyabilecek potansiyele sahip olsa da, yabancı bileşenlere bağımlılık devam ediyor.
Uluslararası işbirlikleri ve analizler, teknolojinin sınırlarını zorlarken, bu tür ifşalar sektördeki şeffaflığı artırıyor. Gelecekte, benzer operasyonların daha fazla dikkat çekmesi bekleniyor, zira yonga teknolojisi yapay zeka ve iletişim gibi alanların temelini oluşturuyor.
Tüm bu detaylar, teknoloji dünyasının görünmeyen yüzünü aydınlatıyor ve sektör oyuncularını daha dikkatli adımlar atmaya teşvik ediyor.
