Megakentte yaşam maliyetleri her geçen ay yeni zirvelere tırmanmaya devam ediyor. Aileler, temel ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanırken resmi veriler bu tabloyu net bir şekilde ortaya koyuyor. Özellikle gıda, konut ve eğitim gibi zorunlu kalemlerdeki artışlar hane bütçelerini sarsıyor. Son yayımlanan raporlar, geçim sıkıntısının boyutlarını bir kez daha gözler önüne seriyor.
İstanbul Planlama Ajansı'nın Kasım 2025 verilerine göre dört kişilik bir ailenin ortalama yaşama maliyeti 106 bin 34 liraya yükseldi. Bir önceki aya göre yüzde 1,06 oranında artış gösteren bu rakam, ailelerin aylık giderlerinde bin liradan fazla ek yük anlamına geliyor. Önceki ay 104 bin 927 lira olan maliyetin bu seviyeye çıkması, enflasyon baskısının sürekliliğini gösteriyor. Bu artış, özellikle orta gelirli aileleri daha fazla zorluyor.
Yıllık bazda en çarpıcı yükselişler belirli harcama kalemlerinde yaşandı. Eğitim harcamaları son bir yılda yüzde 100,7 oranında artarak listenin başına yerleşti. Konut giderleri ise yüzde 60,4'lük artışla ikinci sırada yer aldı. Bu kalemler, ailelerin bütçesinin büyük kısmını kaplıyor ve okul masrafları ile kira ödemeleri geçimdeki en büyük yük haline geliyor.
Raporda dikkat çeken bir diğer nokta sağlık harcamaları oldu. Son bir yılda sağlık sorunu yaşayanların yüzde 35,4'ü doktora gitmekten kaçındı. Ödeme güçlüğünün en yüksek olduğu alan ise diş tedavisi olarak yüzde 40,8 ile öne çıktı. Bu veriler, ailelerin temel sağlık hizmetlerine erişimde yaşadıkları sıkıntıları yansıtıyor. İlaç ve tedavi masraflarındaki yükseliş, bütçeleri daha da sıkıştırıyor.
Gıda harcamaları da yaşama maliyetinin önemli bir parçası olmayı sürdürüyor. TÜRK-İŞ verileriyle karşılaştırıldığında açlık sınırı 29 bin 828 liraya ulaşırken yoksulluk sınırı 97 bin 159 liraya yaklaştı. Bu rakamlar, sadece temel beslenme için bile ciddi bir bütçe gerektiğini ortaya koyuyor. Market alışverişleri, ailelerin en sık şikayet ettiği kalemler arasında yer alıyor.
Konut piyasasındaki hareketlilik ikinci el ağırlıklı devam ederken kira artışları aileleri zorlamaya devam ediyor. Ulaşım, enerji faturaları ve diğer zorunlu giderler de maliyeti yukarı çeken unsurlar arasında. Turizm verileri yabancı ziyaretçi sayısını 1,86 milyon olarak gösterse de bu gelişme yerel halkın geçim koşullarına olumlu yansımıyor. Tesis doluluk oranı yüzde 58,7 seviyesinde kaldı.
Enflasyon verileri de tabloyu tamamlıyor. TÜİK Kasım ayı TÜFE'si aylık yüzde 0,87, yıllık yüzde 31,07 artış gösterdi. ENAG ise aylık yüzde 2,13'lük yükseliş hesapladı. Bu farklılıklar, resmi rakamlarla hissedilen enflasyon arasındaki uçurumu bir kez daha hatırlatıyor. Aileler, gerçek hayat pahalılığının daha yüksek olduğunu ifade ediyor.
Sonuç olarak Kasım ayı yaşama maliyeti verileri megakentte geçimin her ay daha pahalı hale geldiğini kanıtlıyor. 106 bin 34 liralık ortalama gider eğitim ve konut artışlarıyla desteklenirken aileler yeni yılda zam beklentisine odaklandı. Bu rapor, ekonomik politikaların acil gözden geçirilmesini gerektiren bir uyarı niteliğinde.
Aile bütçelerinin bu seviyeye ulaşması alım gücünü ciddi şekilde eritiyor. Özellikle çocuklu haneler eğitim ve sağlık kalemlerinden en fazla etkileniyor. Gelecek aylarda maliyetlerin seyri yakından izlenecek.
Bu veriler toplumsal tartışmaları da beraberinde getiriyor. Geçim sıkıntısı geniş kesimleri kapsarken çözüm önerileri gündeme geliyor. Kasım raporu, 2025 yılının ekonomik zorluklarını özetliyor.