Son dönemde enerji sektöründeki düzenlemeler hız kesmeden devam ederken, doğal gaz abonelerini ilgilendiren yeni bir karar Resmi Gazete'de yayınlandı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) aldığı bu karar, Türkiye genelindeki tüm doğal gaz abonelerini kapsıyor ve getirdiği zorunluluk için sadece 45 gün süre tanıyor. Süresi içinde sayaç değişimini yaptırmayan abonelerin karşısına ise 10 bin TL'ye varan cezai yaptırımlar çıkacak.
Kararın detaylarına inildiğinde, aslında bu uygulamanın oldukça geniş kapsamlı olduğu görülüyor. Türkiye'nin 81 ilindeki tüm doğal gaz dağıtım bölgelerini kapsayan bu zorunluluk, İGDAŞ, BOTAŞ ve diğer yerel dağıtım şirketleri tarafından yürütülecek. Sayaç değişiminin yapılmadığı tespit edilen abonelere önce yazılı uyarı gönderilecek, ardından 45 günlük süre başlayacak. Bu süre içinde hiçbir işlem yapılmazsa idari para cezası devreye girecek.
Peki kimler bu zorunluluktan etkilenecek? Aslında cevap oldukça net: doğal gaz kullanan neredeyse herkes. Konut abonelerinin yanı sıra ticarethaneler, sanayi tesisleri, kamu kurumları ve sitelere ait abonelikler de kapsam dâhilinde. Özellikle 10 yılını doldurmuş eski tip membran sayaçların tamamının yenilenmesi gerekiyor. Akıllı sayaç dönemine geçiş olarak nitelendirilen bu süreçte, mekanik sayaçların dijital ve uzaktan okunabilir modellere dönüştürülmesi hedefleniyor.
Sayaç değişim sürecinin bedava olduğu bilgisi de aboneler tarafından merak edilen konuların başında geliyor. Yetkililer, bu zorunluluğun tamamen ücretsiz olduğunu ve abonelerden herhangi bir ücret talep edilmeyeceğini duyurdu. Değişim masrafları, doğal gaz dağıtım şirketlerinin yatırım planları kapsamında karşılanacak. Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta var; eğer sayaç arızalıysa veya abone tarafından bilerek zarar verildiyse, o takdirde cezai işlem yapılacağı belirtiliyor.
45 günlük sürenin nasıl işleyeceği de oldukça net bir şekilde açıklandı. Abonenin sayacının değiştirilmesi gerektiğine dair bildirim almasıyla süre başlayacak. Bu bildirim, dağıtım şirketleri tarafından SMS, e-posta veya kapıya yapıştırılan tebligat yoluyla iletilecek. İstanbul'da yaşayan vatandaşlar için İGDAŞ internet sitesi üzerinden başvuru yapılabilecek. Diğer illerde yerel dağıtım şirketlerinin çağrı merkezleri ve web siteleri üzerinden randevu alınabilecek.
Sayaç değişim sürecinde abonelerin yerinde olması gerekip gerekmediği de sıkça sorulan sorular arasında. Yetkililerin açıklamalarına göre değişim günü abonenin evde bulunması gerekiyor. Çünkü gaz vanasının kapatılması ve açılması işlemleri, güvenlik protokolleri gereği mutlaka yetkili personel ve aboneni birlikte hazır bulunması gereken bir süreç. Eğer abone belirlenen randevu tarihinde evde olmazsa, süreç tekrarlayacak ve bu 45 günlük süreyi olumsuz etkileyebilir.
Cezanın miktarı konusundaki açıklamalar da oldukça net. Sayaç değişimini yaptırmayan abonelere 7.500 TL'den başlayan ve 10.000 TL'ye kadar çıkan idari para cezası uygulanacak. Bu ceza, 3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu'na dayanılarak kesilecek. Cezanın tebliğ edilmesinden sonra itiraz süreci bulunuyor ancak bu sürece rağmen değişim yapılmazsa, bir sonraki ceza artırımlı olarak gelecek.
Peki bu zorunluluktan kimler muaf? Engelli ve yaşlı durumundaki vatandaşlar için özel bir düzenleme yapıldığı bilgisi de paylaşılıyor. 80 yaş üstü veya yüzde 90 ve üzerinde engelli raporu bulunan abonelerin, yakınları veya vekilleri aracılığıyla başvuru yapması gerekiyor. Ancak bu durumların belgelendirilmesi ve dağıtım şirketine iletilmesi şartıyla süre uzatımı veya evde değişim önceliği gibi kolaylıklar sağlanıyor.
Doğal gaz sayaç değişiminin teknik detayları da merak ediliyor. Yeni sayaçlar, uzaktan okuma özelliğine sahip akıllı cihazlar olacak. Bu sayaçlar, her ay düzenli olarak otomatik olarak okunacak ve abonelerin fatura tutarları daha kesin belirlenecek. Ayrıca gaz kaçağı veya anormal tüketim gibi durumlarda sistem anında uyarı verecek, böylece güvenlik artırılacak. Bu teknolojik geçiş, aynı zamanda faturalandırma hatalarının da önüne geçecek.
Başvuru sürecinin nasıl işleyeceğine dair adım adım açıklamalar da aboneler tarafından takip ediliyor. Öncelikle abonenin kendi dağıtım şirketinin web sitesine girip "sayaç değişim başvurusu" bölümünden form doldurması gerekecek. Formda abone numarası, T.C. kimlik numarası, iletişim bilgileri ve adres bilgileri istenecek. Başvuru sonrasında dağıtım şirketi, adresi kontrol edip sayacın durumunu değerlendirecek. Eğer değişim kriterlerini karşılıyorsa, randevu tarihi SMS ve e-posta yoluyla iletilecek.
Sayaç değişiminin avantajları da uzmanlar tarafından sıkça vurgulanıyor. Yeni akıllı sayaçlar, hem tüketici hem de dağıtım şirketi için büyük kolaylıklar sağlayacak. Aboneler artık sayaç okuma günü beklemek zorunda kalmayacak, fatura tutarlarını mobil uygulamalardan anlık takip edebilecek. Ayrıca gaz kaçağı gibi güvenlik risklerinde sistem otomatik olarak gaz akışını durdurabilecek, bu da olası kazaları büyük ölçüde azaltacak.
Sürecin abonelerin günlük hayatını nasıl etkileyeceği de merak konusu. Sayaç değişim randevusu alınan gün, doğal gaz kullanımında yaklaşık 2-3 saatlik bir kesinti yaşanacak. Yetkililer, bu sürenin mümkün olduğunca kısa tutulması için ekiplerin eğitimli ve donanımlı olduğunu belirtiyor. Değişim sonrasında yeni sayacın çalışması için gaz vanasının açılması ve test edilmesi işlemleri yapılacak, ardından normal kullanıma devam edilecek.
İstanbul'da yaşayan yaklaşık 6 milyon doğal gaz abonesinin bu süreçten etkileneceği tahmin ediliyor. İGDAŞ yetkilileri, yoğunluğu önlemek için randevu sistemini erken açtıklarını ve günde binlerce sayaç değişimi yapacak kapasitede olduklarını açıkladı. Diğer illerdeki dağıtım şirketleri de benzer şekilde hazırlıklarını tamamladığını duyurdu. Özellikle kış ayları öncesinde bu sürecin tamamlanması hedefleniyor.
Sayaç değişiminin gaz faturalarına etkisi de merak ediliyor. Uzmanlar, akıllı sayaçların daha hassas ölçüm yapacağını ve bu nedenle fatura tutarlarının gerçek tüketime daha yakın olacağını belirtiyor. Eski mekanik sayaçlarda yaşanan ölçüm hatalarının veya gecikmelerin önüne geçilecek. Ancak bu durumun faturalarda ani artışlara yol açmayacağı, sadece mevcut tüketimin doğru yansıtılacağı vurgulanıyor.
Muhtemelen en çok merak edilen sorulardan biri de "eğer ev kira ise ne olacak?" sorusu. Kiracıların da bu süreçten sorumlu olduğu ancak değişim için ev sahibinin bilgilendirilmesi gerektiği belirtiliyor. Kiracı, sayaç değişim randevusu alırken ev sahibinin iletişim bilgilerini de sisteme girmeli. Çünkü yeni sayacın garanti belgesi ve teknik dokümanları ev sahibine iletiliyor.
Siteler ve toplu abonelikler için de özel bir düzenleme var. Site yönetimlerinin, tüm dairelerin sayaç değişimini koordine etmesi ve dağıtım şirketiyle tek noktadan görüşme yapması gerekiyor. Bu durumda site yönetimi, tüm abone listesini hazırlayarak toplu başvuru yapabiliyor. Dağıtım şirketleri de bu tür toplu başvurulara öncelik vererek planlama yapıyor.
Sürecin sonunda ne olacağı konusundaki açıklamalar da oldukça net. 45 günlük süre dolmadan sayaç değişimini yaptırmayan aboneler, önce 7.500 TL idari para cezası alacak. Eğer cezaya rağmen yine değişim yapılmazsa, gaz akışı durdurulacak ve yeniden açma ücreti ödenmesi gerekecek. Bu durumun yaşanmaması için yetkililer, abonelerin mutlaka zamanında başvuru yapmasını ve randevularını takip etmesini öneriyor.
Doğal gaz dağıtım şirketlerinin çağrı merkezleri ve internet siteleri üzerinden 7/24 destek verdiği de belirtiliyor. Aboneler, başvuru durumlarını sorgulayabilir, randevu tarihlerini değiştirebilir veya teknik sorular sorabilir. Özellikle yaşlı veya engelli vatandaşlar için özel bir hattın olduğu ve bu vatandaşların öncelikli olarak işlem yapıldığı vurgulanıyor.
Yeni akıllı sayaçların özellikleri de teknoloji meraklıları tarafından merak ediliyor. Bu sayaçlar, GPRS üzerinden veri gönderebilen, pil ömrü 10 yılı aşan ve gaz kaçağını anında tespit edebilen cihazlar. Ayrıca sayaç üzerindeki dijital ekran, anlık tüketim bilgisi gösteriyor ve abonelerin kendi tüketim alışkanlıklarını takip etmesine olanak tanıyor. Bu sayaçlar aynı zamanda zaman ayarlı tarife gibi yeni uygulamaların da önünü açıyor.
Sayaç değişiminin ülke ekonomisine ve enerji sektörüne faydaları da uzmanlarca dile getiriliyor. Kaçak tüketimlerin önlenmesi, sistem kayıplarının azaltılması ve verimliliğin artırılması gibi hedeflerle başlatılan bu proje, uzun vadede hem dağıtım şirketlerinin hem de tüketicilerin kazançlı çıkacağı yeni bir dönemi başlatıyor. Ayrıca bu sayaçlar sayesinde oluşacak büyük veri havuzu, enerji politikalarının belirlenmesinde de kullanılacak.
Sürecin başarılı olması için abonelerin yapması gerekenler oldukça basit. İlk adımda abone numarası ve T.C. kimlik numarası ile dağıtım şirketinin web sitesine giriş yapmak. Ardından "sayaç değişim başvurusu" menüsünden gerekli bilgileri eksiksiz doldurmak. Başvuru sonrası gelen randevu tarihini not almak ve belirtilen gün evde olmak ya da vekil bırakmak. Değişim günü yetkililere sayaç bölgesinin temiz ve erişilebilir olmasını sağlamak da önemli.
Özellikle kış ayları öncesinde bu sürecin tamamlanması büyük önem taşıyor. Soğuk hava koşullarında doğal gaz kullanımının artacağı düşünülürse, sayaç değişimi için verilen 45 günlük sürenin sonbahar aylarına denk getirilmesi bilinçli bir tercih. Yetkililer, abonelerin bu fırsatı değerlendirmesini ve kış mevsimine girmeden işlemlerini tamamlamasını istiyor.
Sonuç olarak, Türkiye genelindeki 20 milyonu aşkın doğal gaz abonesi için kritik bir süreç başladı. 45 günlük sürenin dolmasıyla birlikte 10 bin TL'ye kadar ceza kesilecek. Ancak bu süreç tamamen ücretsiz ve oldukça kolay. Yeni akıllı sayaçlar, hem güvenlik hem de fatura tutarlarında büyük avantajlar sağlayacak. Abonelerin tek yapması gereken, dağıtım şirketlerinin web siteleri veya çağrı merkezleri aracılığıyla başvurularını yapmak ve randevularını takip etmek. Aksi takdirde hem beklenmedik bir ceza hem de gaz kesintisi riskiyle karşı karşıya kalınabilir.
