Bankacılık sektöründe önemli bir dönüm noktası yaklaşıyor. Mali Suçları Araştırma Kurulu'na (MASAK) tanınan yeni yetkiler ve 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek olan para transfer düzenlemeleri, Türkiye'deki milyonlarca vatandaşın bankacılık alışkanlıklarını köklü bir şekilde değiştirecek. Özellikle ATM'ler üzerinden gerçekleştirilen yüksek tutarlı para transferlerinde, artık sistem kullanıcılarından işlem detaylarına dair açıklama talep edecek.
Yeni düzenleme kapsamında, MASAK'a banka hesaplarına doğrudan erişim sağlanacak ve şüpheli işlemlerde hesapları adli karar olmaksızın bloke etme yetkisi tanınacak. Bu durum, yasa dışı bahis ve kara para aklama gibi finansal suçlarla mücadele kapsamında getirilen 20 maddelik kapsamlı düzenlemenin en kritik hükümlerinden biri olarak öne çıkıyor. Ekonomim'den edinilen bilgilere göre, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan taslak tebliğde, 200.000 TL üzerindeki para transferlerinde göndericinin işlem amacına dair detaylı açıklama yapması zorunlu hale getiriliyor.
Düzenleme, ATM, mobil bankacılık uygulamaları, internet bankacılığı ve IBAN üzerinden gerçekleştirilen transferlerde geçerli olacak. İşlem tutarı 200.000 TL ile 2.000.000 TL arasında olan transferler için en az 20 karakter uzunluğunda açıklama gerekecek. Bu açıklamada "ödeme", "diğer" ya da "bireysel ödeme" gibi genel ifadeler yerine, işlemin gerçek mahiyeti açıkça belirtilmesi şartı bulunuyor. Örneğin "kira ödemesi", "borç tahsilatı", "maaş transferi" gibi somut bilgi içeren açıklamalar kabul edilecek.
2.000.000 TL üzerindeki nakit işlemlerde ise Nakit İşlem Beyan Formu doldurulması zorunlu olacak. Bu form, işlem yapan kişinin kimlik bilgileri, işlemin amacı ve kaynağını detaylı olarak belgelendirmeyi gerektirecek. Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte, bankaların müşteri bilgilendirme sistemlerinde de önemli değişiklikler yapılması planlanıyor.
MASAK'ın yeni yetkileri arasında en dikkat çekeni, banka hesaplarındaki şüpheli hareketleri anlık olarak izleme imkanı. Bu sistem sayesinde, kara para aklama veya yasa dışı bahis gibi suç faaliyetlerinde kullanılan hesaplar saniyeler içinde tespit edilip dondurulabilecek. Hızlı gelişen bilişim suçlarına anında müdahale edebilme kabiliyeti, mali sistemin şeffaflığını artırmayı hedefliyor.
Düzenleme, özellikle "kiralık hesap" uygulamasını engellemeye yönelik. Yasa dışı bahis sitelerinde kullanılmak üzere başkalarının hesaplarını kullanan kişilerin tespiti kolaylaşacak. Ayrıca, şüpheli işlem bildirim süreçlerinde de önemli değişiklikler yapılacak. Bildirimlerin anlık olarak ilgili birimlere iletilmesi sağlanacak ve gecikmelerin önüne geçilecek.
Bankacılık sektöründe faaliyet gösteren kuruluşların da yeni sisteme adapte olması için 2025 sonuna kadar süre tanındı. Bu süre zarfında ATM'lerdeki yazılım güncellemeleri, mobil uygulama revizyonları ve personel eğitimleri tamamlanacak. Müşteri deneyiminin olumsuz etkilenmemesi için detaylı bir geçiş planı hazırlanıyor.
Uygulamada yaşanabilecek sorunların minimize edilmesi amacıyla, başlangıçta 6 aylık uyum süreci öngörülüyor. Bu süre içerisinde küçük ihlallerde uyarı sistemi devreye girecek, ancak sistematik ihlallerde idari yaptırımlar uygulanacak. Para cezası ve hapis cezası gibi yaptırımlar, ihlallerin ciddiyetine göre belirlenecek.
Yeni düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle birlikte, normal vatandaşların bankacılık işlemlerinde yaşayacağı en büyük değişim, yüksek tutarlı transferlerde açıklama zorunluluğu olacak. Özellikle ticari faaliyet gösterenler, fatura ödemeleri ve tedarikçi ödemeleri gibi işlemlerde daha detaylı açıklamalar yapmak zorunda kalacaklar. Bu durum, vergi denetiminde şeffaflığı artırırken, kayıt dışı ekonomi ile mücadeleye de katkı sağlayacak.
Finansal danışmanlar, vatandaşların yeni sisteme hazırlanması için rehberlik hizmetleri sunmaya başladı. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin, yeni açıklama gerekliliklerini karşılamak üzere muhasebe sistemlerini güncellemeleri tavsiye ediliyor. Ayrıca, düzenli olarak yüksek tutarlı transfer gerçekleştiren vatandaşların, işlemlerini önceden planlayarak uygun açıklamaları hazırlamaları öneriliyor.
MASAK yetkilileri, yeni düzenlemenin finansal sistemin güvenilirliğini artıracağını ve yasa dışı finansal faaliyetleri önemli ölçüde azaltacağını öngörüyor. Bankacılık sektörü temsilcileri de düzenlemenin sektörün imajını güçlendireceğini ve uluslararası standartlara uyumu sağlayacağını belirtiyor. 1 Ocak 2026'da başlayacak olan yeni dönem, Türkiye'nin finansal sisteminde önemli bir dönüm noktası oluşturacak.
