Kış mevsiminin kapıda olduğu şu günlerde sürücüleri yakından ilgilendiren önemli bir düzenleme yürürlüğe giriyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından belirlenen uygulamaya göre, ticari araçlarda kış lastiği takma zorunluluğu 15 Kasım 2025 tarihinde başlayacak ve 15 Nisan 2026 tarihine kadar devam edecek. Bu yıl olumsuz hava koşullarının erken başlaması nedeniyle uygulama tarihi önceki yıllara göre değişiklik gösterdi ve 1 Aralık yerine 15 Kasım olarak belirlendi.
Özel araç sahipleri için yasal bir zorunluluk olmasa da uzmanlar, can ve mal güvenliği açısından kış lastiği kullanımının büyük önem taşıdığını vurguluyor. Özellikle 7 derecenin altındaki sıcaklıklarda yaz lastiklerinin performansı önemli ölçüde düşerken, kış lastikleri çok daha iyi fren mesafesi ve yol tutuşu sağlıyor. Bu nedenle özel araç sahiplerinin de kış şartlarında güvenli bir sürüş için kış lastiği takmalarının gerekli olduğu belirtiliyor.
Türkiye genelinde şehirlerarası yolcu ve eşya taşımacılığında kullanılan ticari araçlar için kış lastiği takma zorunluluğu her yıl düzenli olarak uygulanıyor. Ancak bu yıl önemli bir değişiklik yapıldı. Önceden 1 Aralık ile 1 Nisan tarihleri arasında geçerli olan bu uygulama, mevsimsel koşullar dikkate alınarak 5 aya çıkarıldı. Böylece şimdi zorunluluk 15 Kasım ile 15 Nisan tarihleri arasında geçerli olacak.
İl sınırları içindeki uygulamalarda ise valiliklere önemli bir yetki tanındı. Valilikler, hava sıcaklıklarına göre bu süreyi birer ay uzatma yetkisine sahip. Bu sayede bölgesel farklılıklar göz önünde bulundurularak özellikle yoğun kar yağışının yaşandığı bölgelerde daha esnek bir uygulama yapılabiliyor.
Trafik ekipleri, ülke genelinde denetimleri önemli ölçüde sıklaştıracak. Kış lastiği bulunmayan ticari araçların yola devam etmesine kesinlikle izin verilmeyecek. Bu sayede özellikle yoğun kar yağışının yaşandığı bölgelerde trafik kazalarının ve yol kapanmalarının önüne geçilmesi hedefleniyor. Hem şehir içi hem de şehirlerarası yollarda tedbirsiz sürücülere cezai işlem uygulanacak.
Bu yıl kış lastiği zorunluluğuna uymayan firmalara 5 bin 856 lira idari para cezası uygulanacak. Bu ceza miktarı, şirketler ve ticari araç sahipleri için oldukça yüksek bir rakam. Dolayısıyla hem mali yük hem de trafik güvenliği açısından kış lastiği takmanın önemi bir kez daha öne çıkıyor.
Uzmanlar, sadece kış lastiği takmanın yeterli olmadığını özellikle vurguluyor. Lastiklerin üretim tarihi ve diş derinliği, güvenli sürüş için kritik öneme sahip. Kullanılmamış olsa bile, raf ömrünü doldurmuş lastikler yol tutuşunu kaybedebilir ve sürüş güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye atabilir. Bu nedenle sürücülerin lastiklerinin sadece mevsimsel olarak değil, kalite ve dayanıklılık açısından da kontrol ettirmelerinin gerekli olduğu belirtiliyor.
7 derecenin altındaki sıcaklıklarda yaz lastiklerinin performansı önemli ölçüde düşerken, kış lastikleri daha iyi fren ve yol tutuşu sağlıyor. Lastik uzmanları, sıcaklığın 7 derecenin altına düştüğü anda yaz lastiklerinin sertleşmeye başladığını ve bunun da yol tutuşunu olumsuz etkilediğini açıklıyor. Kış lastikleri ise düşük sıcaklıklarda bile elastikiyetini koruyarak güvenli bir sürüş deneyimi sunuyor.
Kış lastiği zorunluluğu yalnızca ticari araçlar için geçerli olsa da, özel araç sahiplerinin de hava sıcaklığı 7 derecenin altına düştüğünde mutlaka kış lastiği takmaları şiddetle öneriliyor. Özellikle gece saatlerinde donma noktasına yaklaşan sıcaklıklar ve sabah erken saatlerde oluşan buzlanma, yaz lastikleri ile sürüş yapan araçlar için büyük risk oluşturuyor.
Lastik sökme ve takma ücretleri de sürücülerin merak ettiği konular arasında yer alıyor. 16 inç ve altı jantlar için lastik sökme ve takma ücreti yaklaşık 1000 TL civarında seyrederken, 17 inç ve üzeri jantlar için bu ücret 1200 TL ile 1500 TL arasında değişiyor. Bu ücretler servisten servise farklılık gösterebilse de genel olarak bu rakamlar piyasada geçerli.
Yeni lastik fiyatları ise çeşitli faktörlere göre değişiklik gösteriyor. 13 ile 14 inç jantlarda yeni kış lastiği fiyatları 2 bin TL'den başlıyor. Marka ve kaliteye göre bu fiyat 5 bin TL'ye kadar çıkabiliyor. Büyük ebatlı lastiklerde ise fiyatlar çok daha yüksek seviyelere ulaşıyor ve 15 bin TL'ye kadar çıkabiliyor. Dolayısıyla araç sahiplerinin bütçelerini bu yönde planlamaları gerekiyor.
Ayrıca lastik otellerinde saklama bedeli de dikkate alınması gereken bir maliyet kalemi. Lastik otelleri, mevsimlik lastiklerin güvenli bir şekilde saklanması için hizmet veriyor ve 4 lastik için saklama bedeli de değiştirme ücreti seviyesinde talep ediliyor. Yani yaklaşık 1000 TL ile 1500 TL arasında bir saklama ücreti ödemek gerekebiliyor.
Kış mevsiminin zorlu koşullarında güvenli sürüş için kış lastiği takmak artık bir tercih değil, zorunluluk haline geldi. Uzmanlar, "Araç sahipleri 15 Kasım'a kadar lastik değişimlerini tamamlamalı" diyerek hem cezai yaptırımlara hem de olası kazalara karşı sürücüleri uyarıyor.
Son günlerde yoğun kar yağışlarının yaşandığı bölgelerde kış lastiği olmayan araçların neden olduğu kazalar ve yol kapanmaları da bu uygulamanın ne kadar gerekli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Özellikle kamyon ve otobüs gibi ağır tonajlı araçların kış lastikleri olmadan yollarda ilerlemesi, hem kendileri hem de diğer sürücüler için büyük tehlike oluşturuyor.
Trafik güvenliği uzmanları, sürücülerin son güne bırakmadan lastik değişimlerini yaptırmalarını öneriyor. 15 Kasım tarihine yaklaşıldıkça lastik servislerinde yoğunluk yaşanacağı ve randevu almanın zorlaşacağı belirtiliyor. Bu nedenle erken davranmak hem zaman hem de stres açısından avantaj sağlayacak.
Kış lastiği uygulamasının yanı sıra sürücülerin araçlarının genel bakımlarını da yaptırmaları gerekiyor. Akü kontrolü, antifriz seviyesi, cam suyu, fren sistemleri ve ışıklandırma sistemlerinin kontrolü de kış aylarında güvenli sürüş için hayati öneme sahip. Özellikle akünün soğuk havalarda performans kaybı yaşadığı düşünüldüğünde, kış öncesi akü kontrolünün yapılması yol ortasında kalma riskini önemli ölçüde azaltıyor.
Sonuç olarak, 15 Kasım tarihi itibariyle başlayacak olan kış lastiği zorunluluğuna uyum sağlamak hem yasal bir zorunluluk hem de can güvenliği açısından kaçınılmaz. Ticari araç sahipleri bu tarihe kadar mutlaka lastik değişimlerini tamamlamalı, aksi takdirde hem 5 bin 856 TL gibi yüksek bir ceza ödeyecekler hem de trafiğe çıkamayacaklar. Özel araç sahipleri için de aynı bilinçle hareket etmek ve kış aylarında güvenli bir sürüş için gerekli önlemleri almak son derece önemli.
