Türkiye'de sürücüleri yakından ilgilendiren önemli bir gelişme yaşandı. Geçtiğimiz günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan yeni trafik eylem planı, henüz uygulamaya geçemeden askıya alındı. Bu düzenleme, trafik kurallarının ihlal edilmesi durumunda uygulanan cezaların önemli ölçüde artırılmasını öngörüyordu ve kamuoyunda geniş yankı bulmuştu.
Yasama sürecinde uzlaşmaya varılamayan ve ekim ayında yeniden TBMM gündemine getirilen düzenleme, hem siyasi partiler içinde hem de kamuoyunda büyük tartışmalara neden olmuştu. Özellikle Adalet ve Kalkınma Partisi içerisinden gelen karşı çıkışlar, düzenlemenin askıya alınmasında etkili oldu. AKP'li milletvekillerinin İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya'ya ilettikleri geri bildirimlerde, bu düzenlemenin parti için olumsuz sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekilmesi, çalışmaların durdurulmasına yol açtı.
Söz konusu düzenleme, trafik güvenliğini artırmak amacıyla hazırlanmış kapsamlı bir paket niteliğindeydi. Yeni sistemde kırmızı ışık ihlali, hız sınırı aşımı ve diğer trafik kural ihlallerinde uygulanan para cezalarının katlanarak artması planlanıyordu. İhlallerin derecesine göre 2 bin liradan başlayıp 30 bin liraya kadar çıkan para cezaları öngörülüyordu. Bu artışlar, 2025 yılı için belirlenen yüzde 43,93 oranındaki yeniden değerleme oranının da üzerinde bir artış anlamına geliyordu.
Mevcut sistemde kırmızı ışıkta geçme cezası 2.168 TL olarak uygulanıyor ve bu ihlal 20 ceza puanı ile sonuçlanıyor. Ancak yeni düzenlemede bu ceza miktarının çok daha yüksek seviyelere çıkarılması planlanıyordu. Hız sınırı ihlallerinde de benzer bir artış söz konusuydu. Özellikle yüzde 50'den fazla hız aşımı halinde 9.268 TL'ye kadar para cezası öngörülüyordu, ancak yeni sistemde bu rakamların çok daha yüksek olacağı tahmin ediliyordu.
Ağır trafik ihlallerine yönelik yaptırımlar da oldukça sert olacaktı. Alkollü araç kullanma durumunda ceza miktarı 25 bin liradan başlayıp, tekrarı halinde 150 bin liraya kadar çıkabilecekti. Uyuşturucu madde etkisinde araç kullanan sürücüler içinse 26.557 TL'den başlayıp 150.000 TL'ye kadar değişen para cezaları planlanıyordu. Bu kategorideki ihlallerde sadece para cezası değil, ehliyet iptali de söz konusu olacaktı.
Ambulans ve itfaiye gibi geçiş üstünlüğü olan araçlara yol vermeyen sürücülere 46 bin TL para cezası uygulanması ve 30 gün süreyle ehliyet geri alınması da düzenlemenin önemli maddeleri arasındaydı. Makas atma, yarış yapma gibi davranışlar için de 90 bin TL'ye varan para cezaları ve 60 günlük ehliyet geri alma yaptırımları planlanıyordu.
Düzenlemenin askıya alınmasında kamuoyundan gelen tepkiler de önemli rol oynadı. Sürücüler, mevcut ekonomik koşullar altında bu kadar yüksek ceza miktarlarının uygulanmasının mümkün olmadığını belirterek karşı çıktılar. Özellikle küçük gelir grupları için bu ceza miktarlarının aşırı yüksek olduğu savunuldu. Trafik güvenliği kadar ekonomik dengelerin de gözetilmesi gerektiği vurgulandı.
Karayolları Trafik Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nde 30'un üzerinde madde bulunuyordu ve bu maddelerin tamamı yeniden değerlendirilecek. Geçici olarak durdurulan çalışmaların önümüzdeki ay yeniden Meclis gündemine getirilmesi bekleniyor. Ancak bu sefer daha makul ve dengeli bir yaklaşımla ele alınacağı tahmin ediliyor.
Uzmanlar, trafik güvenliğinin artırılması kadar ekonomik gerçekliklerin de göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtiyorlar. Çok yüksek para cezalarının teoride caydırıcı etkisi olsa da, ödeme gücü olmayan sürücüler için gerçek anlamda uygulanabilir olmadığını savunuyorlar. Alternatif çözümler arasında daha etkin denetim mekanizmaları, eğitim programlarının güçlendirilmesi ve bilinçlendirme çalışmaları öneriliyor.
Sürücülerin mevcut durumdan memnun olduğu görülüyor. Henüz uygulamaya geçmeyen ancak planlanan ağır cezaların askıya alınması, birçok sürücü için rahatlama yarattı. Ancak trafik güvenliği uzmanları, bu durumun geçici olduğunu ve bir süre sonra daha dengeli bir düzenlemenin mutlaka geleceğini öngörüyorlar.
Yeni trafik düzenlemesinin yeniden ele alınacağı süreçte, hem trafik güvenliği hem de sürücülerin ekonomik durumu arasında denge kurulması gerekecek. Uzmanlar, ceza sistemlerinin sadece yaptırım gücü değil, aynı zamanda eğitici ve öğretici olması gerektiğini vurguluyorlar. Bu bağlamda, para cezaları kadar sürücü eğitimi ve bilinçlendirme programlarının da güçlendirilmesi bekleniyor.
Sonuç olarak, askıya alınan trafik cezaları düzenlemesi, Türkiye'de trafik politikalarının nasıl şekilleneceği konusunda önemli bir dönüm noktası niteliği taşıyor. Önümüzdeki ay yeniden ele alınacak düzenlemede, hem trafik güvenliğini artırmak hem de sürücülerin mevcut ekonomik koşullarını gözetmek arasında doğru dengeyi kurmak büyük önem taşıyor.