Türkiye'nin siyasi ve hukuki manzarası, son dönemde yargı süreçlerindeki tartışmalarla iyice hareketlendi. Kamu görevlilerinin yargılandığı davalar, hem toplumun adalet beklentisini hem de siyasi aktörlerin stratejilerini doğrudan etkiliyor. Özellikle, seçimle iş başına gelen isimlerin karşılaştığı kovuşturmalar, kamuoyunda geniş yankı bulurken, bu süreçlerin daha fazla gözetim altında tutulması talebi giderek yükseliyor. Bu talepler, hem muhalefetin hem de iktidar cephesinin açıklamalarıyla şekilleniyor ve Meclis gündeminde somut adımlara dönüşme potansiyeli taşıyor.
Bugün, saat 15.00'te TBMM Genel Kurulu'na sunulacak bir önerge, bu tartışmaları yeni bir boyuta taşıyacak. Önergenin kabul edilmesi halinde, "Seçimle Gelinen Bir Kamu Görevinde Bulunanlar Hakkında Yürütülen Davalarda Kovuşturma Evresindeki Açık Duruşmaların TRT'de Canlı Yayınlanması" başlıklı kanun teklifi görüşülmeye başlanacak. Bu teklif, CHP tarafından hazırlanmış ve tam 9 aydır komisyonlarda bekletilmiş bir düzenleme. Teklifin amacı, ceza davalarındaki kovuşturma aşamasında açık duruşmaların, belirli şartlar altında canlı olarak yayımlanmasını sağlamak. Bu adım, yargılamaların aleniyetini güçlendirirken, özellikle İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu gibi isimlerin dahil olduğu davaları doğrudan etkileyecek nitelikte.
Teklifin kökeni, 19 Mart operasyonlarına dayanıyor. Bu operasyonlar kapsamında İmamoğlu'nun da aralarında bulunduğu birçok CHP'li belediye başkanı ve yetkili tutuklanmıştı. Operasyonların hemen ardından CHP Genel Başkanı Özgür Özel, duruşmaların TRT'den canlı yayımlanması çağrısını dile getirmişti. Bu çağrı, yargı süreçlerinin şeffaflığını artırmak ve kamuoyunun bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla yapılmıştı. Özel'in önerisi, kısa sürede somut bir yasal hamleye dönüştü: Mayıs ayında, CHP'nin üç grup başkanvekili imzasıyla teklif hazırlandı. Bu belge, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 182. maddesindeki duruşmaların aleniyeti ilkesine ve 183. maddesindeki görüntü ve ses kaydı yasağına istisnalar getiriyordu. Ayrıca, 2954 sayılı TRT Kanunu'na özel bir madde eklenerek, yayın mekanizması tanımlanıyordu.
Teklifin detayları, oldukça titiz bir çerçeve çiziyor. Uygulanabilmesi için sanığın, mağdurun ve suçtan zarar görenin rızası şart koşuluyor; ayrıca mahkemenin "yayın yapılsın" kararı vermesi gerekiyor. Yayınlar, başta TRT olmak üzere talep eden diğer televizyon kanalları üzerinden ve belirlenen internet ortamlarında gerçekleştirilecek. Bu düzenleme, sadece seçimle gelinen kamu görevlilerini kapsıyor; örneğin belediye başkanları veya benzeri pozisyonlardaki kişilerin ceza davalarındaki kovuşturma evresini hedefliyor. CHP kaynakları, teklifin komisyonda 9 aydır bekletilmesinin, siyasi engellerden kaynaklandığını ima ederek, bugünkü önergenin bir dönüm noktası olabileceğini belirtiyor.
Bu süreçte, iktidar cephesinden gelen destekler dikkat çekici. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, grup konuşmalarında İstanbul yargılamalarına atıfta bulunarak, "Yargılama başta TRT olmak üzere tüm televizyonlardan canlı yayınlanmalıdır" demişti. Bahçeli'nin bu çıkışı, teklifin zeminini güçlendiren bir yeşil ışık olarak yorumlandı. Benzer şekilde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da konuya olumlu yaklaştığını çeşitli platformlarda ifade etmişti. Bu destekler, muhalefetin hazırladığı teklifin, alışılmadık bir şekilde iktidar ittifakından onay almasını sağladı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ise, bir soruya yanıt verirken mevcut yasal çerçeveyi hatırlattı: Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 183. maddesindeki görüntü yasağını vurgulayarak, "Bir değişiklik söz konusu olursa Meclisimizin takdiridir" şeklinde konuştu. Tunç'un bu ifadesi, topu TBMM'ye atarak, düzenlemenin siyasi uzlaşıya bırakıldığını gösteriyor.
Tarihsel bağlamda, bu teklif yargı şeffaflığı tartışmalarının bir uzantısı. Geçmişte, benzer davalarda kamuoyunun erişim talepleri sıkça dile getirilmişti; ancak görüntü yasağı gibi hükümler, bu talepleri sınırlıyordu. 19 Mart operasyonları sonrası tutuklamalar, bu tartışmaları yeniden alevlendirdi ve Özel'in çağrısı, bir katalizör görevi gördü. Bahçeli ve Erdoğan'ın yeşil ışığı, sürecin hızlanmasında kilit rol oynadı. Bugün Genel Kurul'a inecek önerge, teklifin ilk kez açıkça gündeme alınması anlamına geliyor ve kabulü halinde, TRT'nin yayın altyapısı devreye girecek. Bu, hem muhalefetin adalet taleplerini somutlaştıracak hem de iktidarın şeffaflık imajını pekiştirebilecek bir adım.
Siyasi etkileri açısından, düzenleme geniş bir yelpazede yankı bulabilir. Öncelikle, İmamoğlu gibi yüksek profilli isimlerin davaları, milyonlarca izleyiciye ulaşarak kamu denetimini artıracak. Bu, yargı süreçlerinin tarafsızlığı tartışmalarını doğrudan etkileyecek ve muhalefetin elini güçlendirebilecek. İktidar tarafında ise, Bahçeli'nin desteğiyle MHP tabanında olumlu bir algı yaratabilir; zira Bahçeli'nin çağrısı, kendi siyasi çizgisiyle uyumlu bir tutum sergiliyor. Ancak, teklifin komisyondaki uzun bekleyişi, olası muhalefet içinden gelen eleştirileri de tetikleyebilir. CHP içinde, bu hamlenin bir zafer olarak kutlanması beklenirken, diğer partilerin tutumu merak konusu.
Öte yandan, teklifin teknik yönleri de önem taşıyor. Yayın rızası şartı, gizlilik ihlallerini önlemeyi amaçlıyor ve mahkeme takdirine bırakılması, keyfi uygulamaları engelliyor. İnternet ortamlarının dahil edilmesi, genç nesillerin erişimini kolaylaştırırken, TRT'nin merkezi rolü, ulusal çapta bir kapsama sağlıyor. Bu detaylar, düzenlemenin sadece sembolik değil, pratik bir değer taşıdığını gösteriyor. Eğer önerge kabul edilirse, ilk uygulamalar İstanbul davalarında görülebilir ve bu, yargı reformu tartışmalarını hızlandırabilir.
Gelecekteki senaryolarda, bu teklifin kabulü Türkiye'nin hukuki demokrasisini test edecek bir fırsat olarak görülüyor. Muhalefet, şeffaflığın artmasını bir kazanım olarak savunurken, iktidar uzlaşıyı vurguluyor. Saatler kalan bu Meclis oturumu, sadece bir yasa değişikliği değil, siyasi dengelerin yeniden tartılması anlamına gelebilir. Toplumun adalet arayışı, bu gelişmelerle daha da somutlaşırken, izleyiciler ekran başına kilitlenecek. Peki, bu yeşil ışıklar kalıcı bir aydınlığa mı dönüşecek, yoksa yeni tartışmalara mı kapı aralayacak? Gündemdeki bu hamle, cevapları bekletiyor.