Türkiye'nin doğal zenginlikleri ve stratejik konumu, yıllardır uluslararası ilişkilerin odak noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Özellikle su kaynakları ve tarım alanındaki potansiyel, iklim değişikliğinin yarattığı belirsizlikler karşısında hem bölgesel hem de küresel bir kaldıraç haline geliyor. Fas gibi Afrika kıtasının önemli merkezlerinde düzenlenen zirveler, bu dinamikleri masaya yatırırken, ülkelerin geleceğe dönük vizyonlarını test ediyor. Diplomatik sahnede, suyun sadece bir kaynak değil, ilişkileri belirleyen bir unsur olduğu giderek netleşiyor. Tarım politikaları ise, gıda güvenliğinden ekonomik kalkınmaya uzanan bir yelpazede kritik rol oynuyor. Bu bağlamda, Türkiye'nin attığı adımlar, sadece iç dinamikleri değil, komşu ülkelerle olan bağları da güçlendiriyor. Peki, bu hamleler hangi organizasyonlarla taçlanıyor ve küresel ölçekte nasıl bir etki yaratıyor? Detaylara inmeden önce, genel çerçeveyi kavramak, Türkiye'nin yükselen diplomasisinin nabzını tutmak açısından vazgeçilmez.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'nın Fas'ın Marakeş kentinde katıldığı 19. Dünya Su Kongresi, Türkiye'nin su diplomasisindeki iddiasını bir kez daha gözler önüne serdi. Kongre kapsamında düzenlenen Türkiye Pavilyonu'nda açıklamalarda bulunan Yumaklı, ülkenin 2027'de ev sahipliği yapacağı 20. Dünya Su Kongresi için bayrağı Fas'tan devraldı. Bu devir teslim töreni, sadece sembolik bir jest değil, Türkiye'nin uluslararası platformlardaki etkinliğini somutlaştıran bir adım olarak yorumlanıyor. Yumaklı, Fas Bayındırlık ve Su Bakanı ile gerçekleştirdiği görüşmede, hem Fas'ın su yönetimi uygulamalarını hem de kongre gündemini detaylı bir şekilde ele aldı. Bu istişareler, iki ülke arasındaki iş birliğini pekiştirirken, iklim değişikliğinin yarattığı ortak zorluklara karşı ortak bir zemin oluşturdu. Bakanın bu ziyareti, Türkiye'nin Afrika kıtasıyla ilişkilerini tarım ve su ekseninde derinleştirme stratejisinin bir parçası; zira Fas gibi stratejik bir ortak, Akdeniz havzasındaki su paylaşımı tartışmalarında kilit rol oynuyor.
Bu kongre katılımı, Türkiye'nin önümüzdeki iki yılda üstleneceği kritik organizasyonların bir öncüsü niteliğinde. Yumaklı, 2026 Kasım'ında gerçekleştirilecek COP 31 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar Konferansı'nın, Mayıs ayında düzenlenecek İstanbul Su Forumu'nun ve 2027'deki Dünya Su Kongresi'nin Türkiye'yi "suyun başkenti" konumuna taşıyacağını vurguladı. Bu etkinlikler, sadece prestijli buluşmalar değil, Türkiye'nin su ve tarım politikalarını küresel standartlarla uyumlu hale getirme fırsatı sunuyor. Bakan, iklim değişikliğinin etkilediği bir coğrafyada yer alan Türkiye'nin, yeni teknolojileri, yaklaşımları ve politikaları hem önderlik ederek hem de uygulayarak rol model olacağını ifade etti. Bu vizyon, Türkiye'nin su yönetimi stratejilerini yenileme çabasını yansıtıyor; zira Akdeniz havzasındaki kuraklık riski, tarımsal verimliliği doğrudan tehdit ediyor. Yumaklı'nın sözleri, bu organizasyonların Türkiye'nin bölgesel liderliğini pekiştireceğini ima ederken, küresel su krizine karşı proaktif bir duruşu simgeliyor.
Su kaynaklarının uluslararası ilişkilerde giderek belirleyici bir unsur haline gelmesi, Yumaklı'nın açıklamalarında net bir şekilde öne çıkıyor. Bakan, suyun artık ülkeler arası ve bölgeler arası ilişkileri etkileyecek bir konuma evrildiğini belirterek, Türkiye'nin bu alanda tüm platformlarda etkin rol alacağını kaydetti. Bu etki, sadece diplomatik müzakerelerle sınırlı kalmıyor; su paylaşımı anlaşmaları, sınır ötesi nehirler ve ortak baraj projeleri gibi somut iş birliklerini de kapsıyor. Örneğin, Türkiye'nin Fırat-Dicle havzasındaki rolü, komşu ülkelerle tarım diplomasisini şekillendirirken, Afrika ve Orta Doğu'daki su projelerine katkı sunuyor. Yumaklı, bu bağlamda Türkiye'nin bilgi ve deneyim paylaşımını sürdüreceğini, yeni politika ve teknolojileri yakından takip edeceğini vurguladı. Bu yaklaşım, Türkiye'yi pasif bir katılımcı olmaktan çıkarıp, aktif bir şekillendiriciye dönüştürüyor; zira iklim değişikliğinin tetiklediği kuraklık ve sel gibi olaylar, gıda güvenliğini küresel bir mesele haline getiriyor.
Tarım diplomasisinin su yönetimiyle iç içe geçtiği bir başka önemli nokta, Türkiye'nin uzun vadeli vizyonu. Yumaklı, tarımın uluslararası boyutunda her konuda var olmayı ve suyun her alanında etkin olmayı hedeflediklerini belirterek, ülkenin bu alandaki küresel sorumluluğunu üstleneceğini ifade etti. Bu vizyon, Türkiye'nin tarımsal üretimdeki gücünü –dünyanın en büyük fındık ve kayısı üreticisi olması gibi– diplomatik bir araca dönüştürüyor. Bakan, bu politikaların hem ülkeye hem de dünyaya fayda sağlayacağını, yeni teknolojilerin tarımda verimliliği artıracağını ima etti. Örneğin, damla sulama sistemleri ve iklim dayanıklı tohumlar gibi yenilikler, Türkiye'nin ihracatta rekabet gücünü pekiştirirken, gelişmekte olan ülkelere model oluyor. Yumaklı, bu çabaların neticesinde tarım ve su diplomasisinin son derece önemli sonuçlar doğuracağını, ülkeye hayırlı olmasını dilediğini ekledi. Bu iyimser ton, Türkiye'nin 2026-2027 etkinliklerini bir dönüm noktası olarak konumlandırıyor.
Bu gelişmelerin arka planında, Türkiye'nin su ve tarım alanındaki stratejik konumu yatıyor. Ülke, 39 uluslararası nehir havzasına ev sahipliği yaparken, tarımsal sulamanın yüzde 70'ini bu kaynaklardan sağlıyor. İklim değişikliğinin etkileri –son yıllarda artan kuraklık olayları– bu kaynakları baskı altına alırken, Yumaklı'nın vurguladığı gibi yeni yaklaşımlar zorunlu hale geliyor. Fas ile yapılan istişareler, Türkiye'nin Afrika Birliği gibi platformlardaki rolünü güçlendiriyor; zira Marakeş Kongresi, su yönetimi için Afrika-Asya köprüsünü simgeliyor. Gelecekteki organizasyonlar –COP 31 ve İstanbul Su Forumu– ise, Türkiye'yi iklim diplomasisinin merkezine taşıyacak; bu, AB ve BM gibi aktörlerle iş birliğini artırabilir. Uzmanlar, bu hamlelerin Türkiye'nin "yeşil diplomasi" stratejisini pekiştireceğini öngörüyor; zira su ve tarım, enerji ve güvenlik politikalarıyla iç içe.
Yumaklı'nın açıklamaları, kamuoyunda da yankı buldu. Sosyal medyada, "Türkiye suyun başkenti mi oluyor?" tartışmaları başladı; tarım sendikaları, bu vizyonu desteklerken, çevre örgütleri somut adımlar talep ediyor. Fas ziyareti, Türkiye'nin Afrika açılımının bir parçası olarak yorumlanıyor; zira su projeleri, kıtasal kalkınma için kritik. Bu etkinlikler, Türkiye'nin BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'ndeki rolünü güçlendirirken, tarım ihracatını –2024'te 30 milyar doları aşan– diplomatik bir kaldıraç haline getiriyor. Bakanın iyimserliği, iklim krizine karşı umut verici; zira Türkiye, yenilikçi teknolojilerle öncü olabilir.
Sonuç olarak, İbrahim Yumaklı'nın Marakeş'teki açıklamaları, Türkiye'nin su ve tarım diplomasisindeki yükselişini müjdeliyor. 2026 COP 31, İstanbul Su Forumu ve 2027 Dünya Su Kongresi gibi organizasyonlar, ülkeyi küresel bir aktöre dönüştürürken, yeni teknolojiler ve iş birlikleri geleceği aydınlatıyor. Bu vizyon, iklim değişikliğinin yarattığı baskılara karşı dirençli bir strateji; zira su ve tarım, sadece kaynak değil, diplomasinin kalbi. Türkiye'nin bu hamleleri, bölgesel ve küresel dengeleri şekillendirirken, hepimizi ilgilendiriyor: Bereketli yarınlar için, bu adımlar bir dönüm noktası olabilir.