Ukrayna krizi, ABD'nin yeni yönetiminin devreye girmesiyle bambaşka bir boyut kazandı. Donald Trump'ın ekibi, Rusya ile koordineli bir şekilde hazırladığı 28 maddelik barış planını Kiev'e sundu ve bu teklif, birçok gözlemci tarafından Ukrayna için adeta bir idam fermanı olarak nitelendiriliyor. Planın sızmasıyla birlikte dünya nefesini tutmuş durumda; çünkü bu belge, sadece savaşın sonunu değil, Ukrayna'nın egemenliğinin büyük bir kısmını da riske atıyor. Volodymyr Zelenskiy, bu plan karşısında zor bir ikilemle karşı karşıya: Ya ABD desteğini kaybedecek ya da ulusal onurunu feda etmek zorunda kalacak. Videoda detaylıca ele alındığı üzere, bu planın arkasında yatan baskılar, yolsuzluk skandalları ve jeopolitik hesaplar, hikayenin en çarpıcı unsurları arasında yer alıyor.
Zelenskiy'nin tepkisi, planın ağırlığını en net ortaya koyan noktalardan biri. Cuma günü Ukrayna halkına seslenişinde, bu teklifin onurumuzu mu yoksa ABD desteğimizi mi kaybetmemize yol açacağını sorguladı. Müzakereye hazır olduğunu belirtse de, alternatif önerilerle masaya oturacağını ima etti. Fransa, ABD ve İngiltere liderleriyle yaptığı görüşmelerde, Avrupa müttefiklerine siz yanımızdasınız mesajını verdi. Ancak gerçekler daha karmaşık: Planın ilk teması 21 Kasım'da JD Vance ile gerçekleşti ve Axios kaynaklarına göre Trump, Şükran Günü'ne kadar, yani 27 Kasım'a imza istiyor. Trump'ın Fox News'teki açıklaması ise durumu netleştiriyor: Bir hafta deadline koyduk, uzatabiliriz ama Perşembe günü iyi olur. Bu baskı, savaşın devam etmesi halinde Ukrayna'nın daha fazla toprak ve can kaybı yaşayacağını vurgulayan bir ultimatom niteliğinde.
ABD'nin argümanları da planın sertliğini pekiştiriyor. Savaşın uzaması durumunda kayıpların artacağını savunan Washington, şu anda sunulan güvenlik garantilerini büyük bir kazanç olarak konumlandırıyor. Planın en dikkat çekici maddelerinden biri, NATO'nun 5. maddesine benzer bir koruma mekanizması: Herhangi bir saldırı Ukrayna'ya yapılmış sayılacak ve öncülsüz bir şekilde yanıt verilecek. Trump, kan dökülmesini durdurmak istiyoruz derken, Zelenskiy'nin elinde pek kart kalmadığını ima ediyor: Bizim silahlarımızla savaşıyorsun, desteğimiz çekilirse düşersin. Vance ise Avrupa'nın savaş yanlısı tutumunu eleştirerek, plan egemenliği korusun, katliamı durdursun, her iki tarafça kabul edilsin diyor. Yaptırımların Rusya'yı yıkmaya yetmediğini, zafer hayallerinin gerçekdışı olduğunu belirtiyor. Bu noktada, planın Rusya ile koordineli hazırlandığı detayı devreye giriyor: Steve Witkov'un Rus temsilcisi Kiril Dimitriv ile görüşmeleri, planın Moskova'ya uyarlanmış halini doğruluyor.
Ancak asıl koz, Zelenskiy ve çevresindeki yolsuzluk skandalları. Ukrayna'da savaşın bedelini halk öderken, emir verenlerin zenginleşmesi bir lanet gibi. Pandora belgeleri, Zelenskiy ve ekibinin Virgin Adaları, Belize ve Kıbrıs'ta offshore şirketler kurduğunu ortaya koydu. Kvartal 95 adlı yapım şirketiyle bağlantılı bu yapılar, 2019 seçimleri öncesi Sergey Shefir'e devredilse de Zelenskiy temettü almaya devam etti. 2012-2016 yılları arasında Kolomoisky'nin PrivatBank'ı, Zelenskiy'ye bağlı offshore'lara 41 milyon dolar aktardı. Zelenskiy iktidara gelince Kolomoisky'yi tutuklattı, ama oligark son skandallarda intikam tehditleri savurdu. Bu çatışma, Ukrayna siyasetinin karanlık yüzünü yansıtıyor.
En taze yolsuzluk dalgası ise Midas Operasyonu ile patlak verdi. 2023-2025 arasında Batı'dan gelen AB, ABD ve Dünya Bankası fonları –enerji altyapı onarımı için Energoatom ve Ukrenego'ya aktarılan milyarlarca dolar– yolsuzluk ağına dönüştü. Zelenskiy'nin kontrol edemediği Yolsuzlukla Mücadele Bürosu ve Savcılık, 15 aylık gizli soruşturma yürüttü; Amerikan baskısıyla. 10 Kasım 2025'te sızan belgeler, tender'ların şişirilmiş fiyatlarla yolsuz şirketlere verildiğini gösteriyor: Bu şirketler offshore bağlantılı, ticari geçmişi yok. %10-15 komisyon offshore hesaplara, kalan nakit ceplere gidiyor. Toplamda 80-120 milyon dolarlık kayıp söz konusu; Batı fonlarının %10'u buharlaşıyor, yani yaklaşık 30 milyon dolar komisyon. Suçlanan sekiz üst düzey isim arasında Timur Mindic –Zelenskiy'nin eski ortağı, Kvartal 95 bağlantılı, İsrail'e kaçtı– merkezde yer alıyor. Eski Enerji Bakanı German Galushchenko, Enerji Bakanı Svitlana Hrynchuk, Başkanlık Ofisi Başkanı Andriy Yermak, eski Başbakan Yardımcısı Oleksiy Chernyshov ve Güvenlik Konseyi Sekreteri Rustem Umerov da listede. Bakanlar istifa etti, para akışı İsviçre ve İsrail üzerinden Alexander Sukerman sistemiyle gerçekleşti. Energoatom'un yıllık 4.7 milyar dolarlık geliri, savaş bağımlılığını artıran bir faktör: Zelenskiy oligark sistemini yıkma vaadiyle geldi, ama kendisi oligark parasıyla beslendi. Bu skandallar, uluslararası güveni sarsıyor ve Zelenskiy'yi diplomatik arenada zayıflatıyor.
Avrupa'nın rolü ise hikayenin en ironik kısmı. Trump yönetimi, Avrupa şahinlerini köşeye sıkıştırdı; Putin ile görüşme sonrası liderleri karşısına aldı. Plan, Putin'le müzakeredekinden daha sert unsurlar taşıyor. Avrupa'da savaş baronları –özellikle Almanya'daki askeri-endüstri kompleksi– bu krizi fırsata çevirdi: Silah satışları patladı, bütçeler şişti. Liderler, çıkarları için askeri tutumu sürdürüyor; videoda bu durum 1930'lar ruhunun dirilişi olarak benzetiliyor. Trump'ı vazgeçirmek imkansız; Avrupa, Ukrayna'nın kaderini belirleyen ABD hamlesine karşı koyamıyor.
Şimdi gelelim 28 maddelik planın kalbine: Bu belge, Ukrayna'nın geleceğini yeniden şekillendiriyor. Kırım, Luhansk ve Donetsk resmen Rusya toprağı olarak tanınacak –Kırım 2014 ilhakı, diğerleri 2022 işgaliyle bağlantılı. Herson ve Zaporijya'daki temas hattı dondurulacak; Rusya diğer bölgelerden çekilecek, ama Ukrayna Donetsk'ten ayrılacak ve tampon bölge Rusya kontrolüne girecek. Savaş suçları soruşturmaları kapanacak, genel af ilan edilecek. Ukrayna'nın kalan topraklarında egemenlik onaylanacak, ama Rusya-Ukrayna-Avrupa arasında kapsamlı saldırmazlık paktı imzalanacak: Rusya komşulara saldırmayacak, NATO genişlemesi duracak. Ukrayna'nın NATO üyelik hedefi anayasadan silinecek; NATO, Ukrayna'ya asker konuşlandırmayacak. Polonya'ya Avrupa savaş uçakları yasaklanacak. Ukrayna AB üyesi kalabilir, ama güvenlik garantileriyle sınırlı.
Askeri kısıtlamalar da ağır: Ukrayna ordusu 600 bin askerle sınırlanacak –mevcut gücün yarısı kadar. ABD, garanti karşılığında tazminat alacak; Ukrayna Rusya'ya saldırırsa garanti kalkacak, Rusya saldırırsa yatırımlar geri alınacak ve Rusya'ya ekonomik avantajlar çekilecek. Rusya'nın küresel ekonomiye entegrasyonu teşvik edilecek; 100 milyar dolarlık dondurulmuş Rus varlıkları Ukrayna yeniden inşasında kullanılacak, ABD %50 kar alacak –mineraller ve nadir topraklar için 50/50 paylaşım. Avrupa 100 milyar dolar daha ekleyecek. Ukrayna, Avrupa'ya saldırmazlık politikası benimseyecek ve nükleer silahsız kalacak: Zaporijya nükleer santrali paylaşılacak, IAEA denetiminde. Eğitim müfredatı, ırkçılık ve neo-Nazi ideolojilere karşı yeniden düzenlenecek; Rusça resmi dil statüsü alacak –Ukrayna'da büyük Rusça konuşan nüfus var, 2014'teki neo-Nazi kararları sorunları tetikledi. Anlaşma imzalandıktan 100 gün sonra seçimler yapılacak; Zelenskiy'nin görevi bitecek, Rusya bunu siyasi koz olarak kullandı.
Planın mimarları arasında Steve Witkov, Marco Rubio ve Jared Kushner öne çıkıyor. Witkov, Rusya temsilcisi Dimitriv'le görüşmeler yaptı; Kushner ve Witkov, Zelenskiy'nin güvenlik danışmanlarıyla temas halindeydi. Rustem Umerov da bu ağda rol aldı. Dan Riskold, planı Kiev'e bizzat sundu. Zelenskiy, 19 Kasım'da Ankara'ya gelerek Erdoğan'la görüştü –sızma günüydü. Witkov görüşmesi iptal oldu; Zelenskiy hazır değildi, alternatif plan sundu ama Rusya reddeder. 21 Kasım'da Biden ve Vance'le masaya oturdu. Bugün ise Zelenskiy bir heyet atadı; Cenevre'de 23 Kasım itibarıyla görüşmeler başlıyor –Fransa, İngiltere, Almanya ve AB katılacak.
Bu gelişmeler, 23 Kasım 2025 tarihi itibarıyla Ukrayna'nın kaderini belirleyecek bir dönüm noktası. Yeni bir çağ başlıyor: Ukrayna ağır bedel ödedi, yaptırımlar ve savaş Rusya'yı yıkamadı, NATO savaş makinesine döndü ama Moskova yenilmedi. Plan kabul edilirse, Ukrayna geri aldığı toprakları kalıcı kaybedecek; Rusya zafer ilan edecek. İngiltere gibi aktörler affetmese de tablo net: Barış mı, yoksa tam teslimiyet mi? Zelenskiy'nin yolsuzluk gölgesinde aldığı kararlar, sadece Ukrayna'yı değil, tüm Avrupa güvenliğini etkileyecek. Savaşın bu evresi, jeopolitik satranç tahtasında en karmaşık hamlelerle dolu; izleyecek gelişmeler, hepimizi etkileyecek.