Uluslararası ilişkilerde son dönemde dikkat çeken gelişmeler yaşanıyor ve transatlantik ittifakın dinamikleri yakından izleniyor. Özellikle dijital düzenlemeler ve ifade özgürlüğü konuları, farklı yaklaşımların çarpıştığı bir alan haline geliyor. Bu tür kararlar, hem bireysel hakları hem de devletler arası ilişkileri doğrudan etkileyen unsurlar içeriyor ve geniş tartışmalara yol açıyor.
Son olarak ABD yönetimi, sosyal medya platformlarında sansür uyguladıkları gerekçesiyle beş Avrupalı isme giriş yasağı getirdi. Bu isimler arasında eski AB Komisyonu İç Pazardan Sorumlu Komiseri Thierry Breton'un yanı sıra, nefret söylemi ve dezenformasyonla mücadele eden sivil toplum kuruluşlarının liderleri yer alıyor. Berlin merkezli HateAid'in kurucuları ve eş CEO'ları Anna-Lena von Hodenberg ile Josephine Ballon, İngiliz STK temsilcileri Imran Ahmed ve Clare Melford de yaptırım listesinde bulunuyor.
HateAid, 2018'den beri dijital şiddete karşı hukuki destek sağlayan bir kuruluş olarak faaliyet gösteriyor ve mağdurların davalarını yargıya taşımasına yardımcı oluyor. Von Hodenberg, kısa süre önce Federal Liyakat Nişanı ile ödüllendirilmişti. Bu kuruluşlar, AB ile ortak projeler yürütüyor ve internetteki yasadışı içerikleri hedef alıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Breton'u AB Dijital Hizmetler Yasası'nın (DSA) mimarı olarak nitelendiriyor. Bu yasa, Google, Meta, Apple ve X gibi büyük platformlara yasadışı içerikleri silme ve şeffaflık yükümlülükleri getiriyor. Dışişleri Bakanı Marco Rubio, bu kişileri "küresel sansür endüstrisinin aktörleri" olarak tanımlayarak, Amerikan platformlarını hoşlanmadıkları görüşleri cezalandırmaya zorladıklarını iddia etti. Rubio, daha fazla Avrupalı yetkilinin kara listeye alınabileceği tehdidinde bulundu.
Breton ise kararı Soğuk Savaş dönemindeki McCarthy cadı avına benzeterek tepki gösterdi. Sansürün Washington'da olduğunu ima eden Breton, yasanın demokratik süreçlerle kabul edildiğini vurguladı. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, Avrupa düzenlemelerinin dış baskıya açık olmadığını belirterek kararı kınadı. AB Komisyonu da yaptırımları şiddetle kınayarak, gerekirse hızlı ve kararlı yanıt vereceklerini açıkladı.
Almanya'da tepkiler daha sert oldu. Adalet Bakanı Stefanie Hubig, HateAid yöneticilerine yönelik yaptırımları kabul edilemez bulurken, bu tür çalışmaların demokratik tartışma ortamına katkı sağladığını söyledi. Dışişleri Bakanı Johann Wadephul, DSA'nın demokratik yollarla kabul edildiğini ve ülke dışı etkisi olmadığını savunarak, gerçek hayatta suç olanın çevrimiçinde de suç olduğunu hatırlattı. Gazeteciler Birliği ise kararı otokratik rejimlere özgü bir sansür uygulaması olarak nitelendirdi.
Bu gelişmelerin arka planında, ABD'nin aylardır AB dijital düzenlemelerini eleştirmesi yatıyor. Özellikle X platformuna kesilen 120 milyon euroluk ceza sonrası gerilim artmıştı. Elon Musk, AB'yi eleştirirken Trump da cezayı iğrenç bulduğunu belirtmişti. Ayrıca Avrupa merkezli şirketlere misilleme tehditleri de gündeme gelmişti.
Tüm bu unsurlar, ifade özgürlüğü, dijital egemenlik ve transatlantik ilişkiler arasında yeni bir denge arayışını öne çıkarıyor. Yaptırımlar, nefret söylemiyle mücadele eden kuruluşların çalışmalarını etkileyebileceği gibi, AB'nin düzenleyici özerkliğini savunma kararlılığını da güçlendiriyor. Gelecekteki diyalog çabaları ve olası misillemeler, bu gerilimin seyrini belirleyecek kritik faktörler arasında yer alıyor. Bu süreç, hem bireysel özgürlükleri hem de uluslararası işbirliğini uzun vadede şekillendirecek potansiyele sahip ve dikkatle takip edilmeyi gerektiriyor.