Suriye'deki siyasi ve askeri gelişmeler, Esad rejiminin devrilmesinin ardından geçen ilk yılda büyük belirsizlikler yaratıyor. Mezhepsel gerilimler, bölgesel talepler ve uluslararası aktörlerin rolleri, ülkeyi karmaşık bir sürece sürüklüyor. Bu durum, hem iç dinamikleri hem de dış müdahaleleri yakından takip etmeyi gerektiriyor. Video görüntüsü makalenin aşağısında verilmiştir.
Mazlum Abdi'nin Şam'a yapması beklenen ziyaretin iptal edilmesi, en çok merak edilen konular arasında yer alıyor. Aralık ayında duyurulan bu görüşme, lojistik ve teknik nedenlerle ertelenmiş durumda. SDF kaynakları, iletişim kanallarının açık olduğunu ve yeni bir tarih belirleneceğini belirtirken, bazı Suriye kaynakları toplantının gerçekleştiğini iddia etmiş ancak bu bilgiler hemen yalanlanmış. Erteleme, hava koşulları gibi bahanelerle açıklansa da, asıl sebeplerin tarafların taviz vermeye hazır olmaması olduğu değerlendiriliyor.
Mart anlaşması kapsamında SDF'nin yeni Suriye ordusuna entegrasyonu için belirlenen süre yıl sonunda bitiyor. ABD arabuluculuğunda yapılan görüşmelerde sözlü anlaşmalar olsa da, yazılı teklifler reddedilmiş. SDF, kendi önerilerini Şam'a göndermiş ancak yanıt gecikmiş. HTS yönetimi, merkeziyetçi bir yapı savunurken, SDF'nin özerklik talepleri çatışma yaratıyor. Petrol ve doğalgaz gelirlerinin paylaşımı, askeri kontrol ve komutan atama yetkileri gibi konular anlaşmazlığın merkezinde yer alıyor.
HTS, Türkiye ve ABD baskıları arasında sıkışmış durumda. Türkiye'nin merkeziyetçi yaklaşımı HTS'yi güçlendirirken, ABD'nin SDF'ye desteği dengeleri etkiliyor. Çatışma senaryolarında zafer garantisi olmaması, tarafları masada tutuyor. Ancak sahada caydırıcı dinamikler var: SDF ile olası bir savaş, Arap unsurların ayrılmasına ve kabile mobilize olmasına yol açabilir. Raqqa, Deir ez-Zor gibi bölgelerde Kürt-Arap ayrımı riski yüksek.
Kıyı bölgelerindeki Alevi toplumu, son dönemde sistematik mezhepsel şiddete maruz kalıyor. Aralık sonunda Homs'ta bir camiye bombalı saldırı düzenlenmiş, ölü ve yaralılar olmuş. Aile cinayetleri ve manipülasyonlarla tetiklenen saldırılar artmış. Yüksek Alevi İslam Konseyi, federalizm talebini sokaklara taşımış; sessizliğin daha fazla ölüm getireceğini vurgulamış. Latakia, Tartus ve Homs'ta gösteriler düzenlenmiş, sloganlarda federalizm çözümü olarak öne çıkarılmış.
Gösterilere müdahale sert olmuş: Su topları, canlı mermi kullanılmış, ölü ve yaralılar rapor edilmiş. Ağır silahlar ve zırhlı araçlar bölgeye sevk edilmiş, tutuklamalar dalgası başlamış. HTS, şiddeti eski rejim unsurlarına bağlarken, Alevi aktivistler güvenlik güçlerinin aşırı güç kullandığını ve provokatörlerin sızdığını iddia ediyor. Sivil kıyafetli silahlı kişiler, protestolarda şiddet çıkarmakla suçlanıyor.
SDF, Alevilerin taleplerini desteklemiş ve HTS'nin müdahalesini kınamış. Druze toplumu da benzer açıklamalar yapmış. Bu gelişmeler, özerklik taleplerini güçlendirirken, Şam'da kaygı yaratıyor. HTS'nin suçlamaları arasında SDF'nin Alevileri federalizm için kullandığı iddiası var. Şiddet döngüsü, unidentified kişilerin provokasyonlarıyla besleniyor; 2011'den beri tekrarlanan bir taktik.
Uluslararası boyut da kritik: ABD'nin pozisyonu belirsiz, Türkiye'nin askeri hareketliliği dikkat çekiyor. Sınır bölgelerinde konvoylar gözlemlenmiş. İsrail'in bölünme planlarına hizmet ettiği yorumları yapılıyor. HTS'nin ideolojik kökeni, birleştirici kapasitesini sınırlıyor. Suriye'nin geleceği, bu çelişkilerle karanlık görünüyor.
Petrol gelirleri paylaşımı önerileri arasında, askeri kontrol SDF'de kalırken teknik yönetim merkezde olsun ve gelirler eşit dağıtılsın formülü tartışılıyor. Ancak Raqqa ve Deir ez-Zor'un devri durumunda IŞİD kalıntılarının geri dönebileceği uyarısı yapılıyor. SDF komutanları, anlaşmanın ana amacının savaşı önlemek olduğunu, diğer maddelerin uygulanmadığını belirtiyor.
Mezhepsel düşmanlıklar ve coğrafi bölünmeler, ülkeyi umutsuz bir tabloya sürüklüyor. Aleviler için yeni yönetim tehdit anlamına geliyor. Druze liderlerin bağımsızlık çabaları da benzer riskler taşıyor. Taraflar dış destek belirsizliğinden zaman kazanıyor ancak kırılma noktası yakın.
Sonuç olarak, Mazlum Abdi'nin Şam ziyareti ertelemesi sadece teknik bir gecikme değil, derin anlaşmazlıkların yansıması. Alevilerin federalizm çağrısı ve kıyıdaki şiddet olayları, Suriye'nin parçalanma riskini artırıyor. Uluslararası aktörlerin net pozisyon alması gerekiyor. Bu gelişmeler, güvenlik ve siyasi analizlerde en çok takip edilen konular arasında yer alıyor ve önümüzdeki dönemde daha fazla gerilim bekleniyor. Toplumların talepleri dikkate alınmazsa, şiddet döngüsü kırılmayacak.