Günümüzde modern çağın en büyük sağlık sorunlarından biri olarak kabul edilen ve her geçen gün daha geniş kitleleri etkisi altına alan metabolik rahatsızlıklar, milyonlarca insanın yaşam kalitesini tehdit etmeye devam ediyor. Özellikle kan şekeri dengesizlikleriyle kendini gösteren ve ömür boyu sürecek bir mücadele gerektirdiği düşünülen bu hastalık, teşhis konulduğu andan itibaren kişilerde büyük bir kaygı ve umutsuzluk yaratabiliyor.
İlaç kutuları, insülin iğneleri ve katı diyet listeleriyle dolu bir gelecek korkusu, hastaların psikolojisini derinden sarsarken, tıp dünyasından gelen son haberler ezberleri bozacak nitelikte. Yıllardır süregelen tedavi protokollerine eklenen ve aslında hepimizin bildiği ancak gücünü hafife aldığı bir yöntem, hastalığın seyrini tamamen değiştirme potansiyeline sahip. Uzmanlar, bu doğal "ilacın" yan etkisiz olduğunu ve doğru uygulandığında kimyasal tedavilere olan ihtiyacı ortadan kaldırabileceğini vurguluyor.
Yeni teşhis konulmuş Tip 2 diyabet hastaları için umut ışığı olan bu yöntem, aslında vücudun kendi kendini iyileştirme mekanizmasını harekete geçiren "fiziksel aktivite" ve "düzenli egzersiz" reçetesidir. Ancak burada bahsedilen sıradan bir hareketlilik değil, tıpkı bir ilaç gibi dozu, sıklığı ve şiddeti ayarlanmış bilinçli bir programdır. Bilimsel veriler, yeni teşhis almış hastaların birçoğunun, yaşam tarzlarında yapacakları köklü değişikliklerle kan şekeri seviyelerini normal aralıklara çekebileceğini kanıtlamaktadır. Vücudumuzdaki kaslar, kandaki glikozu (şekeri) enerji olarak kullanan en büyük organlardır.
Hareket halindeki kaslar, kanda dolaşan fazla şekeri adeta bir sünger gibi emerek enerjiye dönüştürür ve bu sayede insüline olan ihtiyacı azaltır veya insülinin çok daha etkili çalışmasını sağlar.
Bu doğal tedavinin temel mekanizması, vücudun insülin duyarlılığını artırmasına dayanır. Tip 2 diyabetin temelinde yatan sorun, vücudun ürettiği insüline karşı direnç göstermesi, yani kapıların kilitli olmasıdır. Düzenli ve tempolu yapılan egzersizler, bu kilitli kapıları ardına kadar açarak şekerin hücre içine girmesini sağlar. Uzmanlar, bu etkinin o kadar güçlü olduğunu belirtiyor ki, egzersiz programına sadık kalan hastaların birçoğu, hekim kontrolünde ilaçlarını azaltma ve hatta tamamen bırakma şansına sahip olabiliyor. Özellikle hastalığın erken evrelerinde, pankreasın insülin üretim kapasitesi henüz tükenmemişken yapılan müdahaleler, hastalığın geriletilmesinde hayati bir rol oynuyor.
Peki, bu "mucizevi ilacın" dozu ne olmalı? Önerilen aktivite türü, hem dayanıklılık (kardiyo) hem de kuvvet egzersizlerinin bir kombinasyonunu içermelidir. Tempolu yürüyüş, bisiklete binmek, yüzmek veya kayak yapmak gibi büyük kas gruplarını çalıştıran aktiviteler, kan şekerini düşürmede oldukça etkilidir. Ancak buradaki en kritik nokta egzersizin şiddetidir. Yapılan aktivitenin "orta ile yüksek yoğunlukta" olması gerekmektedir. Bunu anlamanın en pratik yolu "konuşma testi"dir; egzersiz sırasında nefesiniz hızlanmalı, terlemelisiniz ancak yanınızdaki kişiyle konuşabilecek kadar da nefesiniz olmalıdır. Eğer şarkı söyleyebilecek kadar rahatsanız tempo düşük, konuşamayacak kadar nefes nefeseyseniz tempo çok yüksek demektir.
Bu tedavinin en önemli kuralı ise "süreklilik" ilkesidir. Egzersizin kan şekeri üzerindeki düşürücü etkisi, aktivite sonlandıktan sonra yaklaşık 24 ila 48 saat boyunca devam eder. Bu süre sonunda, vücut yavaş yavaş eski insülin direnci moduna geri dönmeye başlar. Bu nedenle, kan şekerini sürekli dengede tutabilmek için egzersizin her gün veya en azından gün aşırı yapılması şarttır. Haftada sadece bir gün yapılan çok ağır bir sporun etkisi sınırlı kalırken, haftaya yayılmış düzenli aktiviteler metabolizmayı sürekli canlı tutar. İdeal olan, haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta aktiviteyi hedeflemektir.
Ayrıca, bu sürecin tek faydası kan şekerini düşürmekle sınırlı değildir. Düzenli fiziksel aktivite, aynı zamanda yüksek tansiyonu dengeler, kötü kolesterolü düşürür ve kalp-damar sağlığını koruma altına alır. Diyabetin uzun vadede gözlere, böbreklere ve sinir sistemine verebileceği zararları önlemede en güçlü kalkan yine hareketli bir yaşam tarzıdır. Kilo kaybı, bu sürecin doğal bir sonucu olarak gerçekleşse de, kilo vermeseniz bile egzersizin metabolik faydaları anında devreye girer. Yani tartıdaki rakam değişmese bile, iç organlarınızın sağlığı ve kan değerleriniz olumlu yönde değişmeye başlar.
Sonuç olarak, diyabet tanısı almak bir son değil, vücudunuza daha iyi bakmanız için bir uyarı işaretidir. Harekete geçmek için geç kalmış sayılmazsınız. Daha önce hiç spor yapmamış kişiler bile, doktorlarına danışarak ve düşük tempoyla başlayarak zamanla kondisyonlarını artırabilirler. Kendi sağlığınızın kontrolünü elinize almak, ilaçlara bağımlı kalmadan özgür ve enerjik bir yaşam sürmek sizin elinizde. Unutmayın, en etkili eczane kendi vücudunuz, en güçlü ilaç ise hareket etmektir.